La bàn là dụng cụ dùng để định hướng trên Trái Đất. La bàn sử dụng một kim nam châm có thể tự do quay theo từ trường Trái Đất, từ đó giúp xác định các hướng Đông, Tây, Nam, Bắc. Ai là người phát minh ra la bàn?
La bàn đầu tiên được phát minh bởi người Trung Quốc vào khoảng thế kỷ thứ 4 trước Công nguyên. Tuy nhiên, các la bàn sớm nhất này không được sử dụng riêng cho điều hướng. Chúng được sử dụng chủ yếu như các biểu tượng tượng hình để giúp mọi người tìm thấy trật tự và hài hòa trong môi trường và cuộc sống xung quanh.
Mặc dù được tạo ra để sử dụng cho mục đích tâm linh, nhưng la bàn ban đầu tỏ ra có giá trị như nhau đối với việc điều hướng. Chúng được chế tạo chủ yếu bằng đá vôi, đây là một loại nam châm khoáng duy nhất tự động thẳng hàng với từ trường của Trái đất. Người Trung Quốc đã thêm các đồ trang trí công phu vào trung tâm của la bàn, và họ đã đánh dấu tám hướng chính dọc theo hai bên. Những chiếc la bàn này phẳng và hình vuông, và chúng nằm trên những chiếc đĩa làm bằng đồng.
Trung Quốc cũng được cho là nước đầu tiên dùng la bàn từ trong ngành hàng hải. Trước khi phát minh ra la bàn, thủy thủ định hướng bằng vị trí mặt Trời lúc ban ngày và vị trí của sao vào ban đêm, ngoài ra họ cũng thường định hướng theo hướng gió mậu dịch (Trade winds) theo mùa. Người ta đã tìm được những bản đồ thiên văn cho vị trí các chòm sao. Trong một bản đồ thiên văn xưa của Trung quốc ta có thể thấy chòm sao Thần nông (Scorpio hay Scorpion) và chòm sao Thiên ngưu (Taurus hay Taureau). Nhưng khi trời nhiều mây hoặc mưa thì không thể định hướng được và la bàn từ đã giúp giải quyết việc định hướng trong mọi hoàn cảnh thời tiết, kể cả việc định hướng của gió mậu dịch.
La bàn dùng nhiều trong đi biển, vào rừng, xa mạc, hướng bay của máy bay…
