La bàn do người Trung Hoa phát minh rất sớm, ngay khi người ta tìm ra được từ lực và đá nam châm, trong khoảng thời kỳ chiến tranh, nhà Chu lập quốc. Tuy hình thức có khác nhau nhưng cấu tạo của la bàn không thay đổi.
La bàn từ hoạt động dựa theo từ trường Trái đất, dùng xác định các hướng ở trên mặt Trái đất. Trên các phi thuyền bay trong vũ trụ thì phải dùng la bàn không từ tính, để định hướng theo một đối tượng chỉ hướng nào đó, ví dụ hướng về phía Mặt trời.
Cấu tạo của la bàn gồm:
- – Kim đuợc từ hóa, theo hướng Bắc từ trường.
- – Mặt la bàn được khắc độ và quay trên một trục, có thể điều chỉnh với bất kỳ phương vị từ trường (azimut magnétique). Lúc đầu mặt la bàn (còn gọi là Hoa gió , Compass Rose) được chia thành 32 khoảng, sau đó khắc theo vòng tròn thành 360 độ. Trên bộ, quân đội các nước dùng la bàn từ chính xác hơn, chia thành 6400 khắc.
- – Nền có vẽ mũi tên để chỉ hướng mà mình muốn tới.
La bàn từ hay la bàn theo cách gọi thông thường, dùng kim nam châm đặt trên trụ xoay để nam châm định hướng được trong từ trường Trái đất. Tất cả được đặt trong vỏ hay hộp đựng ngoài. Vỏ hay hộp đựng kim xoay hình tròn, được phân chia theo ly giác – hay 360 độ.
Miếng kim loại có từ tính, được mài giũa thành hình lá, dẹp, mỏng, nhẹ, hình dạng như cây kim ở 2 đầu. Chính giữa hơi to hơn, có khoan một phần ở trung tâm cây kim cho lõm vào.
Trung tâm của vỏ hộp đựng có một cây kim ngắn cố định. Trên cây kim cố định của vỏ hộp – kim la bàn xoay và kim xoay theo một hướng nhất định – BẮC NAM. Hướng BẮC thường được đánh dấu bằng sơn màu đỏ. Hướng NAM đánh dấu sơn màu xanh (hoặc màu trắng).
Các phụ kiện khác để cầm la bàn và dây ngắm với khe và tiêu điểm được thiết kế bên ngoài mặt kính, giúp cho việc đo – ngắm và tính toán được nhanh chóng, dễ dàng hơn. Để biết phướng hướng thường người ta chỉ cần biết chính xác hướng Mặt trời mọc: Hướng bắc là một trong bốn hướng chính của la bàn, theo quy định chung trong địa lý. Ba hướng kia là tây, hướng nam và hướng đông.
Ở toàn cầu, mặt trời mọc từ phía đông và lặn về phía tây. Nếu bạn đứng thẳng trên mặt đất, nhìn thẳng về hướng Mặt trời mọc và dang rộng hai tay, thì mắt bạn nhìn về phía đông, tay phải chỉ phía nam, tay trái chỉ phía bắc và lưng bạn hướng phía tây.
