Nguyên nhân và triệu chứng bệnh thiếu máu não

Nguyên nhân và triệu chứng bệnh thiếu máu não. Thiếu máu não (rối loạn tuần hoàn não) là do thiếu máu lên não, làm giảm sự cung cấp oxy và các chất dinh dưỡng nuôi não khiến cho tế bào thần kinh não thiếu năng lượng để hoạt động, từ đó ảnh hưởng tới các hoạt động chức năng của não.

Bệnh thường gặp ở người trung niên và cao tuổi, đặc biệt ở những người lao động trí óc. Hiện nay, với vô số yếu tố bất lợi cho sức khỏe của cuộc sống hiện đại như: ô nhiễm môi trường, lối sống mất cân bằng, tình trạng căng thẳng thần kinh, chế độ ăn uống không khoa học… thì bệnh cũng có thể xảy ra ở người trẻ tuổi.

Nguyên nhân gây ra bệnh thiếu máu não:

Do vấn đề cột sống, khi cột sống của bạn bị tổn thương hoặc có bệnh, chúng sẽ làm chèn lên các mạch máu và ảnh hưởng đến việc cung cấp máu lên não.

Bệnh tim mạch: Người có bệnh về tim mạch rất dễ dẫn đến bệnh về thiếu máu não, do khi bệnh tim xuất hiện, gây ra hiện tượng chức năng cung cấp máu từ tim lên não bị suy giảm, sự lưu thông máu của hệ tuần hoàn trong cơ thể không đủ, ảnh hưởng lớn đến việc đưa máu lên não.

Bệnh xơ vữa động mạch não: Khi bạn mắc các bệnh về cao huyết áp, đường trong máu cao, mỡ máu cao, hoặc có các thói quen xấu như hút thuốc, uống rượu, ngồi nhiều ít vận động, đều có thể sẽ dẫn đến chứng máu vón cục, độ nhớt máu cao gây ra xơ vữa động mạch não. Khi mạch máu bị thu hẹp, việc cung cấp máu lên não sẽ giảm.

Bệnh thiếu máu não có nguy hiểm không?

Thiếu máu não được coi là hội chứng bệnh lý có nguy cơ gây tử vong thứ 3 trên thế giới chỉ sau ung thư và bệnh tim mạch. Đáng nói nhất, thiếu máu não chiếm tới 25% tổng số các tai biến mạch máu não.

Tiêu thụ đến 20% dưỡng khí toàn cơ thể, não rất nhạy với tình trạng thiếu oxy. Trong vòng 10 giây nếu không được cung cấp máu, mô não bắt đầu có những rối loạn. Nếu thiếu máu não kéo dài trong 4 phút, các tế bào thần kinh đã bị hủy hoại không thể phục hồi lại được.

Thiếu máu não có thể nhẹ và thể nặng. Ở thể nhẹ, người bệnh sẽ cảm thấy đau đầu, mệt mỏi, chóng mặt. Thể nặng có thể gây tình trạng mất ý thức/trí nhớ tạm thời, liệt nhẹ nửa người, choáng váng, da xanh, sợ lạnh, … gây khó khăn cho sinh hoạt và công việc.

Thiếu máu não kéo dài sẽ dẫn tới tai biến mạch máu não với nhiều di chứng nặng nề: đột tử, liệt nửa người với các mức độ khác nhau.

Một số triệu chứng gợi ý thiếu máu não:

– Đau đầu: Người bị thiếu máu não thường hay bị triệu chứng này. Những cơn nhức đầu khủng khiếp luôn ghé thăm. Lúc đầu, bạn chỉ bị đau nhói một vùng nào đó cố định, sau đó dần dần cơn đau sẽ lan ra khắp đầu. Người bệnh sẽ có cảm giác đầu mình nặng trịch nhất là khi phải di chuyển, suy nghĩ nhiều hay khi mới ngủ dậy.

– Hoa mắt, chóng mặt, ù tai: Người bệnh rất dễ bị ù tai dù đang ở trong không gian yên tĩnh và không có gió. Những cơn choáng, hoa mắt, chóng mặt và mất thăng bằng sẽ ghé thăm vào những lúc không ngờ nhất. Khi cảm thấy mình đứng không vững nữa hãy dựa ngay vào đâu đó. Nếu không có chỗ bám thì hãy ngồi thụp xuống, tránh để bị mất thăng bằng không tự chủ, không kiểm soát được rất dễ bị ngã ra đằng sau. Đối với người bị bệnh đặc biệt là người già, ngã như vậy rất nguy hiểm gây ra các chấn thương về xương khớp hoặc sọ não.

– Mất ngủ: Người bị thiếu máu não rất hay gặp phải các vấn đề về giấc ngủ như ngủ chập chờn, thường gặp ác mộng, ngủ hay thức cũng khó kiểm soát được, tỉnh giấc vào giữa đêm hoặc đến sáng mới ngủ được. Do mất ngủ triền miên nên người bệnh luôn cảm thấy chán nản và mệt mỏi, không có hứng thú cũng như tinh thần để làm việc. Tâm trạng hay gắt gỏng, thờ ơ với mọi thứ xung quanh và rất dễ bị kích động.

– Suy giảm trí nhớ: Việc thiếu máu não dẫn đến máu không được đẩy lên đủ để não bộ có thể hoạt động. Hiện tượng nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt… xảy ra thường xuyên sẽ khiến bệnh nhân giảm dần trí nhớ, quên nhanh mọi việc. Suy giảm trí nhớ vừa do tình trạng lão hóa ở tế bào não, thoái hóa não, teo não, vừa do tình trạng thiếu máu nuôi não.

– Tê bì, nhức mỏi chân tay: Người mắc bệnh thường có cảm giác tê ở đầu các ngón tay, đôi lúc cảm thấy dưới da râm ran như bị kiến bò. Hay bị đau dọc xương sườn, đôi lúc có cảm giác lạnh sống lưng, chân tay nhức mỏi, đau dọc vai gáy và đau dọc các xương sườn. Việc tê đầu ngón tay và toàn thân nhức mỏi do đau xương gây rất nhiều bất tiện đối với người bệnh.

Yếu tố nguy cơ cao hẹp động mạch cảnh là trên 40 tuổi, nam nhiều hơn nữ, béo phì, hút thuốc lá, tiểu đường và tăng huyết áp.

Các dấu hiệu sớm nhận biết bệnh thiếu máu não này lúc đầu có vẻ nhẹ nhàng nhưng tiến triển khá nhanh. Đặc biệt những cơn choáng ngất đến bất ngờ sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng. Khi một trong những dấu hiệu bệnh xuất hiện đừng nên chần chừ hãy đến những cơ sở y tế khám để có hướng điều trị kịp thời.

Các phương pháp chẩn đoán hẹp động mạch cảnh hiện nay là siêu âm màu, chụp cộng hưởng từ mạch máu (MRA) hoặc chụp CT đa lớp cắt (MSCT), chụp mạch số hóa xóa nền DSA…

Có thể điều trị nội khoa, uống thuốc nhằm làm tan và co mảnh xơ vữa làm giảm mức độ hẹp động mạch cảnh, đồng thời làm mảng xơ vữa bám chặt vào thành mạch máu hạn chế tối đa tai biến mạch máu não. Việc điều trị ngoại khoa bằng kỹ thuật luồn ống vào trong lòng mạch đặt stent ngay vị trí hẹp cho kết quả rất tốt nhưng cùng có rủi ro như phù não, xuất huyết não hay nhồi máu não do mảng xơ vữa di chuyển lên do can thiệp (chiếm tỷ lệ khoảng 5%).

Làm gì để phòng ngừa thiếu máu não?

Mặc dù là căn bệnh nguy hiểm nhưng thiếu máu não hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu áp dụng chế độ chăm sóc sức khỏe và dinh dưỡng hợp lý.

– Xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, ăn nhiều rau xanh, hoa quả tươi để cung cấp omega 3, chất sắt, các loại vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Hạn chế các thức ăn nhiều thịt, các loại mỡ động vật, nội tạng động vật vì sẽ làm tăng hàm lượng choresterol trong cơ thể – nguyên nhân gây tắc nghẽn mạch máu.

– Kết hợp với tập luyện thể thao, luyện thở để giảm bớt sự hẹp lòng mạch, giúp giảm nguy cơ thiếu máu lên não cũng như các bệnh tim mạch như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch.

– Khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và phòng ngừa sớm các chứng bệnh, trong đó có thiếu máu não.

– Người bị thiếu máu não cần tránh sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, không nên tắm nước lạnh khi mới đi ngoài trời nắng về, khi ngủ cần tránh vị trí gió lùa. Mùa lạnh mỗi khi thức dậy cần nằm tĩnh dưỡng một lúc mới ngồi dậy, tránh bị lạnh đột ngột.

– Có chế độ nghỉ ngơi hợp lý, không làm việc quá sức hoặc đứng quá lâu dễ bị chóng mặt dẫn tới choáng ngất, không nên nóng giận đột ngột vì dễ làm mạch máu hẹp lại, dẫn đến nguy cơ đột quỵ xảy ra.

Thiếu máu não nên ăn gì?

Xây dựng một chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, với sự kết hợp của cả thực vật lẫn động vật:

Cung cấp các chất tham gia tạo máu: chất đạm, sắt, vitamin C, magie, folat, vitamin B12…
Thực phẩm giàu omega 3: cá hồi, cá tuyết, cá trích, cá mòi, tảo biển…
Thực phẩm giàu polyphenols: đậu, hạt, trà, ca cao…
Thực phẩm giàu nitrate: rau diếp (xà lách), rau chân vịt (bó xôi)…Gan động vật

Những thức ăn chứa đạm và sắt là thức ăn vô cùng cần thiết và bổ ích cho người bị thiếu máu não. Chính vì vậy, gan gà, gan bò, gan heo hay vịt đều là những lựa chọn tốt nhất cho bạn nếu muốn cải thiện tình trạng thiếu máu não. Ngoài ra, bạn có thể bổ sung thêm tim và huyết của các loại động vật trên.

Lưu ý khi ăn nội tạng hay huyết động vật cần phải đảm bảo nguồn thực phẩm tươi sạch để tránh bị nhiễm khuẩn hoặc giun sán.

Trứng gà

Trứng gà là loại thực phẩm chứa nhiều protein, canxi, sắt, photpho, vitamin giúp hỗ trợ cho quá trình tái tạo máu một cách nhanh chóng hơn, giúp hạn chế các triệu chứng thường gặp và khắc phục chứng bệnh thiếu máu não.

Thịt bò

Thịt bò là một trong những loại thực phẩm bổ dưỡng và giàu chất đạm, sắt. Bên cạnh đó, thịt bò còn chứa hàm lượng vitamin B1, B2, PP dồi dào. Những hoạt chất này giúp tăng cường quá trình tái tạo hồng cầu, tăng khả năng miễn dịch, hỗ trợ hoạt động của não bộ và giảm triệu chứng của bệnh thiếu máu não.

Cà rốt

Nhắc đến vấn đề bệnh thiếu máu não nên ăn gì mà bỏ qua cà rốt là một thiếu sót lớn, bởi bên cạnh một lượng lớn beta-carotene, cà rốt còn chứa nhiều vitamin A, C, B rất tốt cho 2 cơ quan quan trọng là mắt và não bộ. Ngoài ra, cà rốt còn giúp quá trình trao đổi chất và lưu thông máu hiệu quả hơn.

Cá hồi

Trong cá hồi có chứa rất nhiều chất có lợi như acid béo không no, canxi, photpho, kali, kẽm,…và nhiều loại vitamin. Những hoạt chất này có vai trò quan trọng đối với hoạt động và sự phát triển của não bộ.

Rau cần tây

Trong 100g cần tây có chứa 325mg canxi, 8mg sắt, 18mg magie, 128mg photpho, 326mg kali, 96mg natri,…cùng với hàm lượng vitamin C, E, K cao. Vì vậy, cần tây có nhiều tác dụng như kích thích sự thèm ăn, ngăn ngừa tình trạng mất ngủ, tăng cường tuần hoàn máu, thanh nhiệt và giải độc tốt. Do đó, nếu bị thiếu máu não bạn hãy sử dụng cần tây thường xuyên để cải thiện tình trạng bệnh.

Dâu tây

Dâu tây tuy không giàu đạm nhưng giàu sắt, canxi, magie, photpho, kali và vitamin C nên nó sẽ giúp bạn tăng cường hệ thống miễn dịch và cải thiện tình trạng thiếu máu não.

Như vậy, nếu chưa biết thiếu máu lên não nên ăn gì thì bạn có thể tham khảo những thực phẩm vừa kể trên. Bên cạnh đó, bạn nên có chế độ nghỉ ngơi và làm việc khoa học, không để tình trạng căng thẳng kéo dài, tránh dùng những chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá,…đồng thời, thường xuyên tập luyện thể dục thể thao và giải trí lành mạnh.

Lưu ý: Khi muốn dùng các loại thuốc tăng cường tuần hoàn máu não hoặc thuốc bổ máu dưỡng não, bạn cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để tránh gặp các phản ứng phụ có thể xảy ra.