Tại sao Nga tấn công Ukraine? Tổng thống Putin lấy lý do hai nước cộng hòa Donetsk và Lugansk tự nhận vùng Donbass kêu gọi Nga hỗ trợ.
Các nước cộng hòa ở Donbass mới được Nga công nhận là Lugansk và Donetsk đã chính thức yêu cầu Nga hỗ trợ quân sự trong một bức thư được công bố hôm thứ Tư. Trong đó, các nhà lãnh đạo tuyên bố rằng “sự hung hăng” của Ukraine chỉ gia tăng kể từ khi Moscow công nhận các khu vực này là các quốc gia độc lập, vào đầu tuần này.
“Tình thế khiến chúng tôi phải đưa ra những hành động quyết định và ngay lập tức. Cộng hòa Nhân dân Donbass (DPR) đã yêu cầu Nga hỗ trợ”, Tổng thống Nga Vladimir tuyên bố trong bài phát biểu bất ngờ trên truyền hình lúc 6h (10h giờ Hà Nội).
“Về vấn đề này, phù hợp với Điều 51, Phần 7 của Hiến chương Liên Hợp Quốc, lệnh trừng phạt từ Hội đồng Liên bang Nga và theo các hiệp ước hữu nghị, tương trợ với DPR và Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) đã được quốc hội phê chuẩn, tôi quyết định tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt”, Putin nói.
Vùng Donbass, gồm hai tỉnh Donetsk và Lugansk, trở thành điểm nóng giao tranh từ năm 2014, khiến hơn 14.000 người thiệt mạng, sau khi người dân ở đây đòi tăng quyền tự trị bất thành và tổ chức phong trào phản kháng vũ trang. Putin hôm 21/2 ký sắc lệnh công nhận độc lập đối với hai khu vực này.
Putin cáo buộc Ukraine dàn dựng “cuộc diệt chủng” ở miền đông đất nước, cũng như chính sách hung hăng của NATO đối với Nga.
“Vì điều này, chúng tôi sẽ cố gắng đạt mục tiêu phi quân sự hóa và phi phát xít hóa Ukraine, đồng thời bắt những kẻ phạm nhiều tội ác phải chịu trách nhiệm về sự đổ máu của dân thường, bao gồm cả công dân Nga”, Tổng thống Nga nhấn mạnh.
Theo ông, các lực lượng Nga không có kế hoạch chiếm đóng Ukraine mà chỉ “phi quân sự hóa”, nhưng Nga sẽ tự vệ nếu đó là lựa chọn duy nhất.
“Cỗ máy chiến tranh của NATO hỗ trợ ‘Đức quốc xã mới’ ở Ukraine đang di chuyển và áp sát biên giới Nga”, Putin cho hay, thêm rằng các hành động của NATO đi ngược đạo đức và Nga không thể phát triển, cảm thấy an toàn hoặc tồn tại với những mối đe dọa thường xuyên từ Ukraine.
Ông cũng tuyên bố không dung thứ “mối đe dọa từ Ukraine” và sẽ đáp trả những ai can thiệp chiến dịch quân sự của Nga tại khu vực này. “Họ phải biết rằng phản ứng của Nga sẽ ngay lập tức và dẫn đến những hậu quả chưa từng thấy. Tôi chắc chắn binh sĩ và sĩ quan Nga sẽ hoàn thành nhiệm vụ một cách can trường”, lãnh đạo Nga cho biết, thêm rằng “an ninh của đất nước được đảm bảo”.
Đáp lại tuyên bố của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky rằng Kiev có thể xem xét lại quy chế phi hạt nhân hóa của nước này theo Bản ghi nhớ Budapest năm 1994, Putin tuyên bố Nga sẽ không để chuyện như vậy xảy ra.
Tổng thống Nga cũng kêu gọi binh sĩ Ukraine tại Donbass hạ vũ khí, nói rằng họ đã tuyên thệ với nhân dân, không phải quân đội, và sẽ có thể “rời chiến trường mà không gặp trở ngại nào”. Putin không nói rõ phạm vi và thời hạn chiến dịch quân sự ở đông Ukraine.
Tổng thống Mỹ Joe Biden lên án động thái của Nga là “cuộc tấn công vô cớ và phi lý” nhằm vào Ukraine, “sẽ gây thiệt hại thảm khốc về người và tài sản”.
“Thế giới sẽ bắt Nga phải chịu trách nhiệm”, Biden nói, thêm rằng ông sẽ có phát biểu toàn quốc về “những hậu quả” đối với Nga.
Căng thẳng Ukraine tăng nhiệt khi phương Tây và Mỹ từ cuối năm ngoái cáo buộc Nga tập trung hơn 100.000 quân ở biên giới phía tây để thực hiện chiến dịch quân sự ở Ukraine. Tuy nhiên, Moskva liên tục bác bỏ cáo buộc này, nói rằng Mỹ thổi phồng nguy cơ và muốn đẩy họ vào xung đột với Ukraine để kiếm cớ áp lệnh trừng phạt. Giới chức Nga khi đó nhấn mạnh cánh cửa ngoại giao vẫn để mở trong khủng hoảng Ukraine.
