Có khoảng 100 tỷ ngôi sao trong dải Ngân hà của chúng ta. Hãy cùng tìm hiểu về các ngôi sao trên trời ngay dưới đây.
Độ sáng
Mỗi ngôi sao mà mắt người có thể nhìn thấy trên bầu trời đều lớn hơn và sáng hơn so với Mặt Trời nhiều lần. Trong khoảng 50 ngôi sao sáng nhất con người nhìn thấy bằng mắt thường trên Trái Đất, ngôi sao có độ sáng yếu nhất là Alpha Centauri. Tuy nhiên, nó vẫn sáng hơn Mặt Trời 1,5 lần và không thể dễ dàng nhìn thấy ở bắc bán cầu.
Khoảng cách
Vào đêm đẹp trời, chúng ta có thể nhìn thấy ngôi sao Deneb trong chòm Cygnus, cách khoảng 32 triệu tỷ km. Đây là ngôi sao dễ thấy nhất trên bầu trời vào đêm mùa thu, mùa đông ở mọi nơi thuộc bắc bán cầu.
Số lượng quan sát được vào ban đêm
Vào những đêm không có trăng hoặc bất kỳ nguồn sáng nào khác xung quanh, một người có thị lực tốt nhìn thấy được khoảng 2.000 – 2.500 ngôi sao tại cùng một thời điểm. Vì vậy, nếu ai đó nói nhìn thấy hàng triệu ngôi sao trên bầu trời, đó chỉ là cách nói cường điệu.
Các ngôi sao không lấp lánh
Các ngôi sao trông có vẻ lấp lánh, đặc biệt khi chúng ở gần đường chân trời. Ngôi sao Sirius nhấp nháy, tóe lửa, và chớp vụt quá nhiều nên có khi người ta nhầm nó là UFO. Nhưng thật ra, nhấp nháy không phải đặc tính của các ngôi sao, mà đó là do bầu khí quyển nhiễu loạn của Trái đất. Khi ánh sáng từ một ngôi sao đi xuyên qua khí quyển, nhất là khi ngôi sao xuất hiện ở gần chân trời, nó phải đi qua nhiều lớp không khí thường có mật độ khác nhau nhiều. Kết quả là một hiệu ứng lệch phương ánh sáng giống như một viên đạn trong máy chơi bắn đạn. Ánh sáng đó cuối cùng đi tới mắt của bạn, nhưng mỗi lần lệch phương làm cho nó thay đổi màu sắc và cường độ một chút. Kết quả cuối cùng là sự lấp lánh. Nếu bạn nhìn từ phía trên bầu khí quyển của Trái đất, thì các ngôi sao không lấp lánh.
Màu sắc
Trên thực tế, ngôi sao thay đổi màu sắc khi nhiệt độ của nó thay đổi. Màu đỏ đại diện cho nhiệt độ thấp nhất mà tại đó ngôi sao có thể phát sáng trong quang phổ nhìn thấy được. Những ngôi sao nóng hơn phát ra ánh sáng màu trắng, ngôi sao màu xanh lam có nhiệt độ nóng nhất.
Ngôi sao là những vật đen
Vật đen là đối tượng hấp thụ 100% tất cả bức xạ điện từ (ánh sáng, sóng vô tuyến…) khi chiếu vào nó. Trong trường hợp ngôi sao, nó hấp thụ toàn bộ năng lượng bức xạ đi tới, đồng thời phát ra bức xạ vào trong không gian nhiều hơn lượng hấp thụ nhiều lần. Vì vậy, chúng là vật đen phát ra ánh sáng mạnh mẽ. Vật đen hoàn hảo hơn là lỗ đen, nhưng nó dường như thật sự đen và không tỏa ra ánh sáng.
Không có ngôi sao màu xanh lá cây
Giới thiên văn không quan sát được màu xanh lá cây ở bất kỳ ngôi sao nào, ngoại trừ hiệu ứng quang học do kính thiên văn, hoặc tầm nhìn của người quan sát và mức độ tương phản. Ngôi sao phát ra quang phổ bao gồm cả màu xanh lá cây, nhưng kết nối mắt – não của con người hòa trộn màu sắc với nhau theo cách hiếm khi tạo ra màu xanh lá cây. Nó bị trộn lẫn với nhiều màu khác và ngôi sao hiện ra có màu trắng. Các màu thường gặp xếp theo thứ tự nhiệt độ thấp đến cao là đỏ, cam, vàng, trắng, xanh lam.
Màu sắc của Mặt Trời
Mặt Trời có nhiệt độ bề mặt hơn 5.800 độ C, tương ứng với bước sóng lục-lam (khoảng 500 nano mét). Tuy nhiên, khi mắt người quan sát các màu sắc, Mặt Trời lúc này xuất hiện ở dạng màu trắng hoặc thậm chí là màu trắng hơi vàng.
Mặt Trời là một ngôi sao lùn
Những ngôi sao tạo ra năng lượng bằng cách duy trì và tổng hợp hydro bao gồm sao lùn, sao lớn và sao siêu lớn. Sao lớn và sao siêu lớn đại diện cho giai đoạn cuối của ngôi sao, còn phần lớn các ngôi sao có kích thước nhỏ hơn thuộc giai đoạn trưởng thành về mặt tiến hóa gọi là ngôi sao lùn. Mặt Trời là một ngôi sao lùn, đôi khi nó còn được gọi là “vàng lùn”.
10 ngôi sao sáng nhất
Dựa theo ‘cấp sao biểu kiến’, tức là dựa vào độ sáng của các ngôi sao quan sát được từ Trái đất. Cấp sao biểu kiến không thể hiện độ sáng thực của vật thể. Vật thể rất sáng, nhưng lại ở quá xa có thể trông tối và có cấp sao biểu kiến thấp. Độ sáng thực của vật thể được đo bằng cấp sao tuyệt đối.
10. Archenar
Ngôi sao Archernar nằm trong chòm sao Ba Giang (chòm Eridanus). Giá trị cấp sao biểu kiến của nó là 0,46 và giá trị cấp sao tuyệt đối là -1,3. Nó cách Trái đất khoảng 69 năm ánh sáng.
Achernar là một trong những ngôi sao méo mó nhất từng được các nhà thiên văn quan sát thấy. Nó có hình dáng của một con quay của trẻ em, với bán kính xích đạo lớn gấp đôi so với bán kính theo trục đứng.
- Procyon
Kế tiếp trong danh sách chói lóa là Procyon, thuộc chòm sao Tiểu Khuyển (Canis Minor), cách Trái đất 11,4 năm ánh sáng. Giá trị cấp sao biểu kiến của Procyon là 0,38 và giá trị cấp sao tuyệt đối là 2,6.
Theo tiếng Hy Lạp, Procyon có nghĩa là phía trước của con chó, do khi mọc lên, Procyon luôn mọc trước sao Sirius (sao Thiên Lang).
- Rigel
Ngôi sao Rigel nằm trong chòm sao Lạp Hộ (Orion), cách Trái đất 1400 năm ánh sáng. Giá trị cấp sao biểu kiến của nó là 0,12 và giá trị cấp sao tuyệt đối là -8,1.
Rigel là sao siêu khổng lồ xanh, có khối lượng gấp 17 lần khối lượng Mặt Trời và độ sáng lớn gấp 85.000 lần độ sáng của Mặt Trời.Với độ sáng và sự di chuyển của mình trong vùng tinh vân, Rigel làm sáng lên một số đám mây bụi trong vùng lân cận chung của nó, nổi bật nhất là IC 2118 (tinh vân Đầu Phù thủy -Witch Head Nebula).
- Capella
Capella- tên nó theo tiếng Hy Lạp có nghĩa là con dê cái nhỏ – là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Ngự Phu (Người đánh xe – Auriga), cách Trái đất 41 năm ánh sáng. Giá trị cấp sao biểu kiến của nó là 0,08 và giá trị cấp sao tuyệt đối là 0,4.
Capella thực chất là một hệ sao đôi. Hệ sao đôi này gồm sao Capella A và Capella B, chúng tương tác lẫn nhau và đều có kích thước lớn hơn 10 lần so với đường kính của Mặt Trời. Ánh sáng từ hai ngôi sao này phát ra lần lượt gấp 80 lần và 50 lần so với ánh sáng phát ra từ Mặt Trời.
- Vega (sao Chức Nữ)
Sao Chức Nữ – Vega- là ngôi sao sáng nhất trong chòm sao Thiên Cầm (Lyra). Nó nằm cách Trái đất 25 năm ánh sáng, có giá trị cấp sao biểu kiến bằng 0,03 và giá trị cấp sao tuyệt đối là 0,6.
Thời gian tồn tại của sao Chức Nữ chỉ tầm khoảng 1 tỷ năm, bằng 1/10 của Mặt Trời. Sao Chức Nữ có bán kính 2,5 lần lớn hơn, 3 lần nặng hơn và 50 lần bức xạ mạnh hơn Mặt Trời.
- Arcturus (Người giữ gấu)
Arcturus, còn được gọi là “Người giữ gấu”, là một trong những ngôi sao sáng và gần chúng ta nhất. Nằm trong chòm sao Mục đồng (Mục phu- Boötes), Artucrus có màu vàng cam và cách Trái đất khoảng 37 năm ánh sáng. Đây là ngôi sao sáng nhất trong chòm Mục đồng với độ sáng biểu kiến là -0.04 và độ sáng tuyệt đối bằng 0,2.
- Rigil Kentaurus
Rigil Kentaurus là ngôi sao sáng thứ 3 trên bầu trời đêm, mặc dù độ sáng của nó phần lớn là do nó nằm trong hệ thống sao hàng xóm gần nhất so với Mặt trời, thường được biết đến với tên gọi Alpha Centauri. Alpha Centauri cách Trái đất khoảng 4,3 năm ánh sáng.
Ngôi sao này nằm trong chòm sao Bán Nhân Mã (Centaurus), có giá trị cấp sao biểu kiến là -0,27 và cấp sao tuyệt đối là 4,4.
- Canopus
Canopus nằm trong chòm sao Carina, cách Trái đất khoảng 74 năm ánh sáng. Độ sáng biểu kiến của nó là -0,27 và độ sáng tuyệt đối là -2,5.
Theo thần thoại Hy Lạp, Canopus là người cầm đầu đạo quân của vua Menelaos, còn theo thiên văn học phương Đông, Sao Canopus có nghĩa là Nam Cực Lão Nhân (ông Thọ phương Nam).
- Sirius (sao Thiên Lang)
Sirius – còn được gọi là sao Thiên Lang- nằm trong chòm sao Đại Khuyển (Canis Major), cách Trái đất 8,6 năm ánh sáng. Ngôi sao này có giá trị cấp sao biểu kiến là -1,46 và giá trị cấp sao tuyệt đối là 1,4.
Tên của nó theo tiếng Hy Lạp có nghĩa là sự thiêu đốt, để chỉ độ sáng đặc biệt của nó. Thực chất Sirius là 1 hệ thống sao kép, bao gồm một sao chính màu trắng gọi là Sirius A và một sao lùn trắng mờ gọi là Sirius B. Sirius A lớn gấp 2 lần Mặt trời và có độ sáng gấp 25 lần Mặt trời.
- Mặt trời
Mặt trời là một ngôi sao rất đặc biệt, nó là ngôi sao gần chúng ta nhất, cách Trái đất 150 triệu kilômet, chính vì vậy nó có độ sáng cực lớn khi chiếu vào Trái đất, lấn áp hoàn toàn so với độ sáng của những vì sao khác. Mặt trời có giá trị cấp sao biểu kiến là -26,72 và giá trị cấp sao tuyệt đối là 4.2.
