Bê bối 1MDB khiến cựu Thủ tướng Malaysia phải ra tòa, liên quan đến rửa tiền và tham nhũng, khiến Malaysia mất hàng chục tỉ USD. Dưới đây là toàn cảnh bê bối 1MDB.
Quỹ 1MDB được ông Najib Razak, khi đang là Thủ tướng, thành lập vào 2009, nhằm thúc đẩy nền kinh tế Malaysia phát triển thông qua các hoạt động đầu tư chiến lược (lập liên doanh với các doanh nghiệp nước ngoài).
Nhưng thay vào đó, quỹ này bị cáo buộc là đã được dùng để trang trải cho kiểu sống xa hoa, để đầu tư vào một bộ phim điện ảnh Hollywood, và một siêu du thuyền. Giới chức tại Hoa Kỳ nói hàng tỷ đô la Mỹ đã bị biển thủ khỏi quỹ quốc gia này để mua các tác phẩm nghệ thuật, bất động sản, một phi cơ riêng – và thậm chí còn tài trợ cho Sói Phố Wall, là bộ phim có sự tham gia diễn xuất của tài tử Leonardo DiCaprio.
Quỹ bắt đầu thu hút sự chú ý từ đầu 2015, do không trả đúng hạn một số các khoản trong tổng số 11 tỷ đôla nợ ngân hàng và các chủ nợ. Sau đó quỹ này bị điều tra ở ít nhất là sáu quốc gia liên quan tới các cáo buộc rửa tiền và tham nhũng.
Các vụ việc của công ty này rất phức tạp, nhưng cụ thể hai giao dịch đã gây sốc.
Đầu tiên là một hợp đồng đối tác với một công ty dầu khí nhỏ của Saudi Arabia vốn được 1MDB bơm vào khoảng 1 tỉ USD vào năm 2009. Các điều tra viên cho rằng một phần trong số tiền đó không được thể hiện trên sổ sách.
Một trọng tâm khác là một giao dịch từ năm 2012, trong đó IPIC, một quỹ nhà nước của Abu Dhabi, đã đồng ý làm người bảo lãnh cho 1MDB: các ngân khoản đến hạn theo thỏa thuận đó được cho là đã không được trả cho công ty con của IPIC, mà cho một công ty không liên quan có trụ sở tại Quần đảo British Virgin. Các điều tra viên tại Thụy Sĩ nói rằng khoảng 4 tỉ USD có thể đã bị chiếm dụng từ các công ty nhà nước Malaysia. Tất cả những người liên quan đều phủ nhận sai phạm.
Tạp chí Wall Street Journal tường thuật rằng họ đã nhìn thấy tài liệu được cho là lần ra dấu vết cho thấy khoản 700 triệu đôla từ quỹ được chuyển sang các tài khoản cá nhân của ông Najib. Ông Najib liên tục bác bỏ việc lấy tiền từ 1MDB hoặc từ bất kỳ quỹ công nào.
Phe của ông cho biết số tiền đó là khoản tài trợ cá nhân hợp pháp từ một hoàng thân Ả-rập, một người đồng tình về cách chính phủ của ông điều hành Malaysia, và rằng phần lớn số tiền đó đã được trả lại. Vị tổng chưởng lý của quốc gia này đã đồng ý với quan điểm này, và nói rằng không có lý do gì khiến thủ tướng phải đối mặt với các cáo buộc.
Các cuộc điều tra vào vụ việc này có thể làm sáng tỏ tính hiệu quả và việc thực hiện các quy tắc vốn được cho là sẽ làm giảm nguy cơ rửa tiền xuyên biên giới. Các điều tra viên ở Mỹ được cho là đang xem xét liệu có bất kỳ khoản tiền nào từ 1MDB đã được sử dụng để mua các tài sản xa xỉ hay không, và liệu có hay không bất kỳ khoản tiền nào từ công ty này đã được chuyển đến một công ty sản xuất phim của Hollywood được quản lý bởi con trai riêng của vợ ông Najib (người đã tuyên bố rằng mình không làm gì sai). Một số ngân hàng khác tham gia vào các giao dịch của 1MDB có thể vẫn chưa phải đối mặt với điều tra.
Malaysia buộc tội Goldman Sachs và hai cựu quan chức của ngân hàng liên quan tới vụ điều tra tham nhũng và rửa tiền tại quỹ đầu tư 1MDB của nước này. Ngân hàng Mỹ này đã bị xem xét về vai trò của họ trong việc giúp gây quỹ cho 1Malaysia Development Bhd (1MDB).
1MDB còn khiến nhiều định chế tài chính nước ngoài như UBS AG, Credit Suisse AG, United Overseas Bank và Standard Chartered, JP Morgan… vướng vào án phạt vì những vi phạm liên quan đến phòng chống rửa tiền, hàng chục quan chức chính phủ và tài chính mất chức.
Các chuyên viên điều tra từ hơn 10 nước đang tìm cách ghép nối các dữ liệu để tìm ra chính xác bao nhiêu tỷ USD đã bị biển thủ và rửa tiền thông qua các trung tâm tài chính ở Mỹ, châu Âu và châu Á.
