Ngày 6/ 6 là ngày kỷ niệm cuộc đổ bộ của lực lượng đồng minh lên vùng biển Normandy của Pháp năm 1944, làm xoay chuyển hẳn tình hình chiến tranh thế giới lần thứ 2. Đó là trận chiến Normandy-1944 (D-day).
Cuộc chiến giữa phe Đồng minh, dẫn đầu là Anh, Liên Xô, Mỹ và phe Trục phát xít gồm các thế lực chính Đức, Italy và Nhật Bản là cuộc chiến rộng và thảm khốc nhất trong lịch sử nhân loại.
Lực lượng Đồng minh:
Cụm tập đoàn quân 21 (Tập đoàn quân 1 Mỹ, Tập đoàn quân 2 Anh, Tập đoàn quân 3 Canada) với khoảng 11.000 máy bay chiến đấu, 7.000 hạm tàu quân sự các loại; sau khi chiếm được bàn đạp ở Normandie sẽ đổ bộ tiếp Tập đoàn quân 3 Mỹ, đưa tổng số quân lên 39 sư đoàn (2.876.000 người).
Lực lượng Đức:
38 sư đoàn và 561 hạm tàu bố phòng ở vùng biển Bắc Pháp, Bỉ và Hà Lan (riêng đoạn bị đột phá có 3 sư đoàn).
Cuộc đổ bộ bắt đầu sáng ngày 6/6-25/7 chiếm được bàn đạp chiến lược với chính diện 100km và chiều sâu khoảng 30-40km, tiến ra tuyến Nam Caen – Caumont – Saint-Lô.
Chiến dịch Normandy được tiến hành trong điều kiện Đồng minh hoàn toàn làm chủ trên không và trên biển. Đức không còn lực lượng dự bị, chủ lực đang bị kiềm chế ở mặt trận Xô-Đức.
Thiệt hại của hai bên:
- Đồng minh: 63 hạm tàu, 122.000 người (73.000 Mỹ, 49.000 Anh và Canada).
- Đức: 113.000 người (có 41.000 người bị bắt làm tù binh).
Tháng 1/1933, Adolf Hitler, lãnh đạo của đảng Đức Quốc xã, trở thành thủ tướng Đức và ngay lập tức bắt đầu củng cố quyền lực, bỏ tù các đối thủ chính trị. Đức bỏ ra nhiều tiền để nghiên cứu vũ khí nguy hiểm và xây dựng nền công nghiệp quân sự mạnh mẽ.
Chiến tranh Trung – Nhật tháng 7/1937 nổ ra khi quân Thiên hoàng xâm lược Trung Quốc. Đây là cuộc chiến tranh lớn nhất ở châu Á thế kỷ 20.
Ngày 1/9/1939, Đức xâm lược Ba Lan, khiến Anh và Pháp tuyên chiến với Đức. Phần đông ý kiến cho rằng đây là thời điểm Thế chiến II chính thức bắt đầu. Ngày 17/9, Liên Xô tiến vào Ba Lan. Đến ngày 6/10, Ba Lan bị Đức, Liên Xô và các đồng minh của các nước này chiếm giữ hoàn toàn. Năm 1940, Đức kiểm soát Đan Mạch, và tấn công Pháp, khiến nước này phải đầu hàng và bị Đức chiếm đóng phần lớn lãnh thổ. Trong ảnh, máy bay tiêm kích Bf 110 của không quân Đức vượt biên giới Ba Lan trong Thế chiến II.
Khi Đức xâm chiếm lãnh thổ mới ở Đông Âu, nước này thành lập các đơn vị bán quân sự đặc biệt gọi là Einsatzgruppen, sát hại người Do Thái và người chống đối, thường trong vụ nổ súng hàng loạt. Người Do Thái và những nạn nhân ở Đức và các quốc gia nằm dưới quyền kiểm soát của nước này bị bắt và đưa đến các trại tập trung, lao động, và hành quyết. Cuộc thảm sát được tiến hành mà không có ngoại lệ nào dành cho trẻ em hoặc trẻ sơ sinh. Tại trại tập trung Auschwitz, Đức còn tiến hành thí nghiệm y khoa trên cơ thể người sống, như nhốt tù nhân vào phòng áp suất, dùng họ thử các loại dược phẩm khác nhau, bắt họ chịu rét cóng đến chết, cũng như tiến hành một số tổn thương chết người khác trên tù nhân. Tội ác tàn sát chủng tộc đối với 6 triệu người Do Thái của Đức được gọi tên là Holocaust hay Shoah. Trong ảnh, người Do Thái tại Hungary bị quân Đức tống vào phòng hơi ngạt tại trại tập trung Auschwitz năm 1944.
Với sự thúc đẩy của Tổng thống Mỹ Roosevelt, quốc hội nước này tháng 3/1941 thông qua đạo luật Lend-Lease, cung cấp cho Anh, Pháp Tự do (lực lượng chống Đức Quốc xã tại Pháp) Trung Quốc, Liên Xô và các quốc gia đồng minh khác thực phẩm, dầu, và thiết bị quân sự.
Tháng 10/1940, Italy tấn công Hy Lạp nhưng thất bại. Tháng 4/1941, Đức tấn công hai nước Nam Tư và Hy Lạp và chiếm đóng khu vực này.
Trên chiến trường Bắc Phi, Italy tháng 8/1940 tấn công các thuộc địa của Anh nhưng đều thất bại. Đức tăng viện cho Italy và tham gia chiến đấu với Anh ở ven bờ biển Cyrenaica năm 1941-1942. Anh sau đó giành chiến thắng, mang về cho phe Đồng minh thêm quân nhu và vật chất. Tháng 11/1942, Mỹ thực hiện Chiến dịch Bó Đuốc, đổ bộ vào Maroc, bao vây lực lượng phe Trục. Đến tháng 5/1943, phe Trục tại Bắc Phi đã bị đánh bại hoàn toàn. Trong ảnh là quân Anh tại Bắc Phi năm 1942.
Tháng 6/1941, chiến tranh Xô – Đức bắt đầu khi Đức bất ngờ cắt đứt thỏa thuận không xâm lược với Liên Xô và tiến hành chiến dịch Barbarossa, kế hoạch tấn công khổng lồ với 3.300.000 quân Đức và 60 vạn quân các nước chư hầu để chiếm đóng Moscow trước cuối năm. Đây là cuộc tấn công ác liệt nhất trong Thế chiến II. Khi mùa đông đến, Hồng quân Liên Xô phản công và đánh bật Đức ngay tại ngoại ô Moscow. Trong ảnh, quân Đức tiến vào Liên Xô năm 1941.
Đức tái tấn công Liên Xô năm 1942, tiến đến sát dãy núi Kavkaz, nhưng cũng bị Liên Xô phản công vào mùa đông, làm quân Đức tổn thất nặng nề. Trong ảnh là Hồng quân Liên Xô trong trận Stalingrad, diễn ra tại thành phố Stalingrad (nay là Volgograd) ở tây nam Nga từ tháng 7/1942 – 2/1943. Đây được coi là chiến thắng quyết định của Liên Xô, bước ngoặt quan trọng và bước đầu làm xoay chuyển cục diện trong Thế chiến II.
Ngày 7/12/1941, Nhật Bản tấn công Trân Châu Cảng của Mỹ (trong ảnh), Philippines và một số thuộc địa của các cường quốc châu Âu tại Đông Á và Tây Thái Bình Dương. Mỹ, Anh, các thuộc địa của Anh, Hà Lan và một loạt các quốc gia Mỹ Latinh tuyên chiến với Nhật. Về phía phe Trục, ngày 11/12/1941, Đức Quốc xã và Italy cũng tuyên chiến với Mỹ, lấy cớ là Mỹ đã phá vỡ “sự trung lập”.
Ngày 6/6/1944 hay còn gọi là D-day, lực lượng Đồng minh phương Tây đổ bộ vào bờ biển Normandie, một vùng của Pháp bị Đức chiếm đóng. Chiến dịch bắt đầu bằng việc ném bom hàng loạt từ các căn cứ không quân bên kia eo biển nước Anh cùng với sự yểm trợ của khoảng 6000 khu trục hạm. Quân Đức cuối cùng bị đánh bại nhưng lực lượng Đồng minh cũng bị thiệt hại nặng nề. Trong ảnh, quân Mỹ tiến vào bờ biển Normandie năm 1944.
Cuối năm 1944, các Đồng minh phương Tây tiến vào biên giới Đức từ phía tây trong khi Liên Xô tấn công từ phía đông khiến Berlin thất thủ. Ngày 30/4/1945, Adolf Hitler được cho là đã tự sát trong hầm ngầm Fuhrer tại Berlin bằng súng lục sau khi uống một viên thuốc độc để khỏi bị rơi vào tay Hồng quân Liên Xô. Eva Braun, cô vợ mới cưới của trùm phát xít, cũng chết cùng ông ta.
Ngày 16/4-9/5/1945, Hồng quân Liên Xô đánh tan lực lượng vũ trang bảo vệ thành phố Berlin, chiếm thủ đô Đức. Trong ảnh, người lính Hồng quân Meliton Kantaria cắm cờ Liên Xô trên tòa nhà Quốc hội Đức sau khi nơi này được tiếp quản.
Thống chế William Keitel đại diện cho phía Đức ký kết văn kiện đầu hàng không điều kiện. Ngày 9/5/1945 đánh dấu chiến thắng của các nước Đồng minh chống phát xít tại chiến trường châu Âu.
Ngày 6 và 9/8/1945, Mỹ thả hai quả bom nguyên tử xuống Hiroshima và Nagasaki. Quân đội Liên Xô tấn công Đạo quân Quan Đông của Nhật đang đóng ở Mãn Châu ngày 9/8. Nhật Bản ngày 15/8 đầu hàng, đánh dấu chiến thắng của quân Đồng minh tại châu Á – Thái Bình Dương, chính thức kết thúc thế chiến II. Trong hình là đám mây hình nấm do quả bom ném xuống Nagasaki tạo thành. Ảnh: archive.org
Cuộc chiến gây ra tổn thất lớn về nhân mạng cho cả hai phe. Số người thiệt mạng tại các nước Đồng minh là trên 61 triệu người, còn phe Trục là 12 triệu người. Video trên ghi lại quang cảnh hoang tàn của Berlin vào tháng 7/1945, hai tháng sau Đức Quốc xã đầu hàng. Video: ChronoHistory
Sau khi Thế chiến kết thúc, Mỹ và Liên Xô trỗi dậy trở siêu cường quốc thế giới. Khối Đồng Minh và nhân dân thế giới có nguyện vọng giữ gìn hòa bình và ngăn chặn các cuộc chiến tranh thế giới mới, dẫn đến sự ra đời của Liên Hợp Quốc tháng 6/1945.
Những bí mật của D Day
Cuốn sách có tựa là ‘The Secrets of D-Day’, những bí mật của ngày đổ bộ, và tác giả của nó là ông Larry Collins, đã qua đời tại Pháp hồi năm 2009.
Theo lời ông Michael Teilmann, một quân nhân đã nghỉ hưu với cấp bậc Thiếu Tướng, và bây giờ là Giám Đốc câu lạc bộ giải trí cho quân đội Mỹ tại sân bay Los Angeles, quyển sách này giống như một câu chuyện gián điệp giật gân, và ông nhận mình là một fan của tác giả.
Ông Teilmann nói rằng cuộc độ bộ Normady là cuộc đổ quân bằng tàu lớn nhất trong lịch sử, với sự tham gia của quân Anh, quân Mỹ, quân Canada, lực lượng kháng chiến của Pháp và một số đơn vị khác. Quân nhảy dù đã được thả xuống đó trước tiên, vào lúc trời còn mờ sáng; rồi mới đến các lực lượng đổ bộ chính.
Đây là hạm đội đông nhất, với 5,000 chiếc tàu, hàng vạn máy bay, hơn 150,000 quân độ bộ xuống bờ biển trong một cuộc đổ bộ được giữ bí mật đến giờ phút chót. Làm thế nào họ thực hiện được một cuộc đổ bộ lớn lao như thế? Câu hỏi này vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất trong môn khoa học quân sự.
Mang tên là Overlord, cuộc đưa quân đến vùng đất đang bị Đức Quốc Xã chiếm đóng, phần lớn được dựa vào yếu tố bí mật và yếu tố đánh lừa địch quân. Câu chuyện đã được thuật lại theo thứ tự thời gian trong cuốn sách, trong đó có cả mẩu chuyện nói về vai trò hết sức quan trọng của một điệp viên hai mang người Tây Ban Nha có bí danh là Garbo.
Phe Đức Quốc Xã tin là có cuộc đổ bộ, nhưng lại nghĩ rằng địa điểm đổ bộ sẽ là Pas de Calais , thay vì Normandie; và phe đồng minh cũng ra sức làm cho đối phương tưởng là sẽ đổ bộ tại Pas de Calais. Vụ đánh lừa này còn sử dụng đến một đạo quân giả hiệu, đông cả triệu người.
Đạo quân mà người Đức tưởng là đạo quân thuộc Quân Khu 1, dưới quyền chỉ huy của Thượng Tướng Patton, trong thực tế chỉ là những chiếc xe tăng bằng cao su, những lều trại bằng giấy cạc-tông. Chẳng có một người lính nào cả. Vậy mà lính Đức vẫn được dẫn dắt để tin, và tin một cách chắc chắn rằng đó là một đạo quân thực sự.
Cuộc đổ quân bằng tàu được trải rộng trên 5 vùng biển của Normandy. Thiệt hại cũng khá nặng, nhất là tại vùng biển mang mật hiệu là Omaha.
Ông Teilmann nói rằng sự dũng cảm của những người lính đổ bộ cũng góp phần quan trọng cho sự thành công, không kém việc lập kế hoạch tỉ mỉ.
Sự anh hùng đã được thể hiện, ở đây chúng ta thấy có những người giúp đỡ các đồng đội bị thương, vừa khiêng những người bị thương ra chỗ chữa trị, vừa tiếp tục nổ súng để hoàn thành nhiệm vụ, đó là lịch sử, và điều đó thật là tuyệt vời.
Phe đồng minh thiệt hai đến 10,000 người, trong đó có ít nhất 2,500 người chết. Phe Đức Quốc Xã nghe nói thiệt hại đến 9,000 ngàn người.
Trận đánh ở Normandy tiếp tục cho đến tháng 8, cuối cùng quân đồng minh đã đẩy lui quân Đức ra khỏi nước Pháp, sau nhiều trận đụng độ kế tiếp, mà cuối cùng cả đôi bên thiệt hại hơn 400,000 người, vừa chết, bị thương hoặc mất tích.
Ông Teilmann đã làm việc nhiều năm, giúp động viên tinh thần của binh sĩ Hoa Kỳ đang đóng ở bên ngoài nước Mỹ, thông qua tổ chức USO, được thành lập vào năm 1941.
Ông nói rằng trong khi tham gia bất kỳ cuộc chiến tranh nào, quân đội cũng đều đối mặt với sợ hãi và rủi ro, và những người đổ bộ ở Normandie đã kết thúc mạng sống của Đức Quốc Xã. Vào ngày 8 tháng 5 năm 1945, tức là trong vòng chưa đầy một năm sau khi có cuộc đổ bộ Normandy, cuộc chiến tranh thế giới lần thứ 2 trong khu vực châu Âu chấm dứt.
