Cách tính lương hưu trước năm 1995 rất đa dạng, tùy thuộc vào cơ quan làm việc của người lao động, theo trí nhớ của bố tôi.
Người nghỉ hưu trước năm 1995 có điểm đặc biệt: hầu hết là cán bộ, công nhân viên chức nhà nước và lực lượng vũ trang.
Đối với quân đội, thường được nghỉ hưu trước tuổi, ngoài nhận một khoản tiền nhất định (còn gọi là về một cục), còn được hưởng lương hưu đến 90% lương tháng cuối cùng.
Đối với cán bộ, công nhân viên chức nhà nước, khi tinh giản biên chế được thực hiện, nhiều người thuộc loại lao động dôi dư phải về “hưu non”. Có người nhận một khoản tiền nhất định, gọi là về một cục, và không nhận bất kỳ khoản lương nào.
Chẳng hạn, có người lao động được doanh nghiệp giao cho một chiếc ô tô, quy ra tiền khi đó cũng đến chục năm lương, nếu đồng ý nhận ô tô thì sẽ không có lương hưu.
Còn không thì vẫn phải về hưu, nhưng nhận được mức lương rất thấp vì chưa đủ năm đóng.
Có những người được cơ quan khuyến khích cho về hưu sớm bằng cách tăng lương cho tháng cuối cùng, từ đó nhận được 75% lương hưu. Việc tăng lương hay số tiền về một cục bao nhiêu không có barem thống nhất, mà phụ thuộc vào điều kiện cũng nhưng lãnh đạo doanh nghiệp có quan tâm đến người lao động mức nào.
Sau này, những người về một cục thấy thiệt thòi quá, vì họ không được hưởng các chính sách như bảo hiểm y tế nữa, nên kiến nghị để được hưởng lương hưu. Có người kiến nghị rốt ráo, mạnh mẽ thì sau đó được hưởng lương hưu. Có người không biết, hoặc thấy phiền hà, ngại va chạm thì thôi.
Thường những người lao động nghỉ hưu trước năm 1995 (trừ lực lượng vũ trang và cán bộ lãnh đạo về hưu đúng tuổi) lương hưu rất thấp vì các lý do sau:
- Phải về hưu trước tuổi do tinh giản biên chế.
- Phụ thuộc vào mức đóng của cơ quan, doanh nghiệp chủ quản, mà đều là doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, muốn đóng cao hơn cũng không được.
- Chính sách lương hưu chưa được nhất quán, quan tâm đúng mức.
Vì vậy, người về hưu trước năm 1995 gặp nhiều thiệt thòi. Nguyên tắc đóng nhiều hưởng nhiều vì vậy chưa hoàn toàn khách quan với đối tượng hưu trí này. Đó cũng chính là lý do vì sao, Bộ Lao động, Thương binh và xã hội muốn ưu tiên tăng lương hưu cho đối tượng hưu trí này.
