Thói quen hàng ngày nói lên tính cách: Từ ăn đồ nhiều gia vị đến hát trong khi tắm, những hành vi dường như vô hại có thể nói rất nhiều về tính cách của bạn.
Một lý do khiến cá tính là một khái niệm tâm lý quan trọng là vì nó cho ta biết loại cuộc sống mà ta sẽ sống. Ví dụ, nếu bạn là rất chu đáo thì bạn sẽ có nhiều cơ hội có sức khoẻ tốt hơn và có các mối quan hệ hài hòa hơn; những người hướng ngoại thì hạnh phúc hơn; những người thần kinh nhạy cảm dễ có vấn đề về sức khoẻ tâm thần hơn; người cởi mở sẽ có thu nhập cao hơn; và, như bạn đoán, những người “xuề xòa” hơn cũng thường được ưa thích và có nhiều bạn bè.
Nhưng tính cách của chúng ta không chỉ thể ở thành công lâu dài và hạnh phúc sau này của chúng ta. Chúng cũng tương quan với những thứ mà chúng thể hiện trong đời sống thể tục hàng ngày.
Một nghiên cứu mới được công bố trên tờ ‘Personality and Individual Differences’ đã đưa ra những “chỉ dấu rõ rệt” về việc cư xử của 5 đặc trưng (Big Five) cá tính lớn nói trên một cách chi tiết hơn bao giờ hết. Và kết quả là đáng ngạc nhiên.
Ví dụ, trong khi ai cũng biết là những người hướng ngoại hay đi dự tiệc vui và những người chu đáo thì ít tới trễ hơn, nhưng có thể bạn không lường được rằng những người hướng ngoại cũng dành thời gian nhiều hơn ngâm mình trong bồn tắm nước ấm hoặc người chu đáo bao giờ cũng ít đọc sách hơn.
Các nhà nghiên cứu, Benjamin Chapman ở Đại Học Rochester và Lewis Goldberg ở Viện Nghiên Cứu Oregon, đã mô tả gần 800 người ở Oregon, Hoa Kỳ, hầu hết là người da trắng và tuổi trung bình của họ là 51.
Việc thử nghiệm tính cách đã yêu cầu họ tự đánh giá chính xác bản thân theo 100 tính từ về tính cách khác nhau, bao gồm những từ như bẽn lẽn, tử tế, ngăn nắp, thoải mái, thư thái, ủ rũ, sáng ý và hiểu nghệ thuật. Các nhà nghiên cứu sau đó so sánh các điểm kiểm tra tính cách này với câu trả lời của chính những người đó, được ghi lại bốn năm sau đó, là họ thường thực hiện bao nhiêu lần trong năm vừa qua những hoạt động khác nhau (gồm 400 loại), từ đọc sách đến hát trong buồng tắm.
Cũng như việc đầm mình trong bồn nước nóng, những người hướng ngoại dành nhiều thời gian hơn để dự kiến các buổi tiệc, uống rượu quán ba, bàn cách kiếm tiền, trò chuyện điện thoại trong khi lái xe, trang trí, và cố gắng có làn da rám nắng (mặc dù không phải tất cả cùng một lúc). Ngược lại, người chu đáo hơn có sự khác biệt là tránh các hoạt động các loại, kể cả những việc giải sầu vô hại như đọc sách (mà Chapman và Goldberg đã phỏng đoán có thể họ coi là một việc làm sang trọng lúc rỗi rãi), chửi thề và gậm đầu bút chì.
Trong khi đó những người được xếp vào loại xuề xòa nói rằng họ dành nhiều thời gian hơn cho việc ủi đồ, chơi với trẻ con và rửa bát đĩa, có lẽ bởi vì họ mong muốn cho người khác được sung sướng nên họ sẽ làm các việc vặt trong nhà nhiều hơn để khỏi có sự kèn cựa trong gia đình. Đáng ngạc nhiên hơn, nhiều khả năng là họ hay hát khi tắm hoặc khi lái xe.
Trong khi đó, người thần kinh nhạy cảm thường tham gia những các hoạt động có liên quan đến việc làm giảm buồn khổ về tinh thần, như uống thuốc an thần và chống trầm cảm. Nhưng họ cũng thừa nhận có những cư xử phi xã hội hơn, chẳng hạn như dễ phát cáu hơn, hoặc chế diễu người khác, có lẽ bởi vì họ cố gắng giữ cảm xúc của mình trong tầm kiểm soát.
Cuối cùng, người cởi mở đi kèm với một số hành vi rõ ràng như đọc thơ, xem opera, hút thuốc cần sa và sản xuất nghệ thuật, nhưng cũng ít rõ ràng hơn, như là chửi lung tung, ăn đồ cay vào bữa sáng, hoặc lượn quanh nhà mà không có quần áo trên. (Chính xác hơn, những người có điểm cao thuộc loại này cho biết họ dễ ngồi khỏa thân khoảng 15 lần trong năm qua, gấp đôi so với những người có điểm thấp nhất). Họ cũng ít theo dõi một đội thể thao.
Nghiên cứu này rất ấn tượng với vô cùng nhiều các hoạt động được điều tra, tuy nhiên còn phải xem xét tiếp là quan hệ giữa tính cách và hành vi cư xử có như vậy không ở các nền văn hoá khác trên thế giới, và tất nhiên vẫn còn hàng nghìn những hành vi cư xử hàng ngày khác để ta xem xét.
Những phát hiện mới bổ sung cho các nghiên cứu trước đây về các quan hệ giữa tính cách và hành vi cư xử, hầu hết trong số đó có xu hướng tập trung vào các hoạt động cụ thể hơn hoặc chỉ đi vào những đặc điểm nhất định nào đó.
Ví dụ, các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng những người chu đáo hay đeo đồng hồ, chải tóc và đánh giày; rằng những người hướng ngoại có nhiều hình xăm hơn, rằng những người hướng nội dùng ngôn ngữ cụ thể hơn, người xuề xòa ít mua vé tàu nhanh và ăn nhiều đồ ngọt hơn, và người đầu óc phóng khoáng có xu thế thích rau quả, phim nghệ thuật chuyên sâu, thích uống rượu không pha thay vì rượu ngọt và vang trắng.
Các nghiên cứu khác đã xem xét các cư xử, một số rõ ràng hơn những thứ khác, mà chúng tương quan với cái gọi là đặc điểm tính cách của Dark Triad (Bộ Ba Đen Tối) của chứng ích kỷ tự mãn, chứng nham hiểm xảo quyệt, và chứng thái nhân cách. Ví dụ, những người có điểm cao về thái nhân cách không những chỉ dễ gây bạo lực, bắt nạt và gây hấn, mà còn nhìn chằm chằm rất lâu một cách bất thường, và cùng với chứng nham hiểm xảo quyệt, thích rình mò trực tuyến trên mạng.
Một nghiên cứu khác gần đây cho thấy những người có điểm cao hơn trong Bộ Ba Đen Tối dễ nói hơn họ là “cú ban đêm” chứ không phải là “chim chiền chiện sáng sớm”, nghĩa là họ dậy muộn và thức khuya. Cũng như bạn có thể đoán, những người có chứng ích kỷ tự mãn thường tự chụp và đăng ảnh, và người phụ nữ có điểm cao ở chứng xảo quyệt thường dễ giả vờ đạt cao điểm tình dục để cố ý lừa và thao túng bạn tình (thay vì nghĩ về thích thú trong đầu).
Có một khía cạnh hệ trọng trong lĩnh vực nghiên cứu này, đó là việc tìm hiểu thêm về những cư xử nguy hại và không lành mạnh hàng ngày liên quan đến những đặc điểm tính cách khác nhau sẽ có thể góp phần để các chiến dịch y tế và các can thiệp sức khoẻ tốt hơn và nhắm đúng mục tiêu hơn.
Ngoài ra, nghiên cứu về tính cách thường liên quan đến việc người dân trả lời các bảng câu hỏi về bản thân họ, hy vọng trả lời là trung thực. Bằng cách khám phá ra một số tương quan hành vi cư xử kỳ quặc và bất ngờ của 5 đặc trưng (Big Five), có khả năng một ngày nào đó sẽ thiết kế ra một bảng câu hỏi để hỏi mọi người về các hoạt động mà họ tham gia, không để họ nhận ra là họ thực tế đang tiết lộ nhân cách của mình.
Tất nhiên, cũng có một yếu tố thú vị và kích thích ở những phát hiện mới, ví dụ nếu bạn là một người hay chửi thề thì bạn có thể bảo vệ thói quen của mình như là một dấu hiệu của sự cởi mở. Và có lẽ bây giờ bạn cũng sẽ có chút khoan dung hơn đối với thói quen của người bạn cùng nhà hay hát khi tắm. Rốt cuộc, có thể đó là một dấu hiệu nữa của tính cách xuề xòa của bạn đó.
