Say xe và cách khắc phục: Hầu hết chúng ta có cảm giác khó chịu khi đi máy bay, ô tô hoặc đi tàu lượn siêu tốc trong công viên.
Bạn sẽ cảm thấy buồn nôn và có thể nôn, cũng như bị đau đầu dữ dội. So với người lớn, trẻ em trong độ tuổi từ 3 đến 12 tuổi dễ bị say tàu xe hơn. Phụ nữ bị say tàu xe nhiều hơn nam giới và hay bị hơn trong chu kỳ kinh nguyệt và mang thai.
Chóng mặt, choáng váng hoặc buồn nôn do say tàu xe là hệ quả của các tín hiệu hỗn loạn của các giác quan đến não. Tai trong giúp kiểm soát cảm giác thăng bằng (một phần của hệ tiền đình chứa ba cặp ống bán nguyệt và hai túi, được gọi là saccule và utricle) và gửi thông tin đến não là bạn đang nằm xuống hay đứng lên.
Khi hệ thống thần kinh trung ương nhận được thông tin mâu thuẫn từ các hệ thống giác quan, nghĩa là tai trong, mắt, thụ thể áp lực da, và các thụ thể cảm giác cơ và khớp – bạn sẽ bị say tàu xe. Não sẽ không thể hiểu tất cả các tín hiệu hỗn hợp, do đó gây ra các triệu chứng như buồn nôn và chóng mặt.
Khi di chuyển trên máy bay, bạn sẽ biết cảm giác. Tuy nhiên, mắt bạn sẽ không thể phân biệt được nó – khiến não nhận được những tín hiệu lẫn lộn có thể gây nhầm lẫn. Điều tương tự cũng xảy ra khi đi thuyền hoặc tàu (say sóng), dẫn đến của buồn nôn và đau đầu.
Các kiểu say tàu xe
Say tàu xe được phân thành ba loại như sau:
1. Chuyển động cảm nhận được nhưng không nhìn thấy
Ở loại này, chuyển động được cảm nhận bởi hệ thống tiền đình nhưng không có hoặc rất ít chuyển động được phát hiện bởi hệ thống thị giác. Loại này được gọi là say tàu xe trên mặt đất. Say xe, say máy bay, say sóng, say tàu lượn, mất phương hướng thực tế ảo và chóng mặt do quay tròn đều thuộc loại này.
2. Chuyển động được nhìn thấy nhưng không cảm thấy
Trong trường hợp này, chuyển động được cảm nhận bởi hệ thống thị giác, do đó chuyển động được nhìn thấy, nhưng hệ thống tiền đình không hoặc chỉ cảm nhận được rất ít chuyển động nhỏ. Đây được gọi là say tàu xe do mắt. Say không gian, mất phương hướng do phim ảnh, trò chơi video và các hình ảnh màn hình khác, và sự mất phương hướng thực tế ảo thuộc loại này.
3. Chuyển động được nhìn thấy và cảm thấy, nhưng cảm nhận thị giác và cơ thể khác nhau
Trong đó, cảm giác chuyển động trong hệ thống tiền đình không khớp với chuyển động được nhìn thấy. Điều này thường xảy ra trong môi trường mô phỏng trọng lực.
Say xe và cách khắc phục
Không để cơ thể quá đói hoặc quá no
Nếu đang trong tình trạng “bụng rỗng” thì sẽ rất dễ bị say xe. Bởi lúc này, cơ thể không đủ năng lượng cho các hoạt động, kể cả hoạt động kháng cự lại các triệu chứng say xe.
Bên cạnh đó, ăn quá no trước khi đi xe cũng không tốt. Nhất là các loại thực phẩm nhiều đường, dầu mỡ hay thức uống có cồn. Bởi chúng sẽ khiến bạn luôn cảm thấy đầy bụng, khó tiêu, ợ hơi,… Tất cả điều này sẽ làm tình trạng say xe thêm nghiêm trọng.
Không xem điện thoại hay đọc sách
Như đã nói, say xe xảy ra khi não bộ xử lý không tốt xung đột mà các giác quan cảm nhận được. Khi mắt tập trung vào điện thoại hoặc sách thì não bộ nhận định rằng bạn đang đứng yên. Nhưng thực tế, tai và các dây thần kinh cảm giác lại cho não bộ biết là cơ thể đang chuyển động theo sự di chuyển của xe. Chính sự “mâu thuẫn” này khiến não bộ xử lý sai lệch thông tin, dẫn đến say xe.
Cố gắng ngủ giấc dài
Một trong những cách chống say xe đơn giản mà hiệu quả chính là ngủ một giấc dài. Hãy cố gắng nhắm mắt và tập trung vào sự thư giãn, nghỉ ngơi, không suy nghĩ bất cứ điều gì. Điều này sẽ giúp não bộ không còn bị chi phối bởi những cảm giác mà các giác quan nhận được.
Trò chuyện với mọi người
Trong trường hợp không thể ngủ được, hãy trò chuyện với mọi xung quanh. Những câu chuyện hấp dẫn, vui vẻ sẽ giúp tinh thần thoải mái, dễ chịu hơn. Đồng thời, giúp bạn phân tán tư tưởng, quên đi cảm giác đang ngồi trên xe.
Tận dụng mùi thơm từ gừng, cam, quýt
Một số người bị chóng mặt, buồn nôn do ngửi thấy mùi khó chịu trên xe, chẳng hạn như mùi da ghế, mùi máy lạnh,… Nếu bạn thuộc trường hợp này, hãy đặt máy xông tinh dầu trên xe. Hoặc đơn giản hơn, sử dụng miếng gừng tươi hoặc vỏ quýt, vỏ cam và đưa lên mũi ngửi. Mùi thơm của gừng, vỏ quýt, vỏ cam sẽ lấn át các mùi hôi khó chịu. Đồng thời, kích thích hệ thần kinh, giúp bạn cảm thấy thoải mái và dễ chịu
Hít thở không khí trong lành
Say xe có thể là do bạn cảm thấy bí bách, ngột ngạt, dẫn đến khó thở, hoa mắt, chóng mặt. Vì thế, cách chống say xe trong trường hợp này là tắt máy lạnh trên xe và mở rộng các cửa sổ. Không khí trong lành từ thiên nhiên sẽ giúp không gian trong xe trở nên mát mẻ, thông thoáng. Cùng với đó, mùi khó chịu trên xe cũng được cải thiện nên khắc phục hiệu quả chứng say xe.
Chọn dòng xe rộng rãi, thông thoáng
Nếu bạn hoặc người thân trong gia đình thuộc trường hợp dễ bị say xe thì khi chọn mua xe, nên ưu tiên những dòng xe có thiết kế rộng rãi, thông thoáng. Đặc biệt, xe sở hữu chiều dài cơ sở lớn bởi đây là thông số có ý nghĩa quan trọng với độ rộng của khoang hành khách.
.
