Tô Lịch là một con sông nổi tiếng của Hà Nội. Nổi tiếng vì ô nhiễm, vì những bí ẩn “thánh vật”. Nhưng sông Tô Lịch bắt nguồn từ đâu thì ít ai biết đến.
Sông Tô Lịch là một con sông cổ của Thăng Long – Hà Nội. Dòng chính sông Tô Lịch khi chảy qua các quận huyện: Thanh Xuân, Hoàng Mai và Thanh Trì còn được gọi là Kim Giang. Sông Tô Lịch là một đường bao của kinh đô Thăng Long xưa, nó là một cạnh của tứ giác nước Thăng Long.
Sông Tô Lịch bắt nguồn từ sông Hồng, là nhánh của sông Hồng. Nhưng trước thể kỷ thứ XI, ở lưu vực Hà Nội bây giờ, sông Tô có hai cửa, cửa phía Bắc hồ Tây và cửa Hương Bài chợ Gạo, gọi là cửa Giang Khẩu, sau đổi thành Hà Khẩu. Qua khảo sát địa lý, thì nguồn vào của sông Tô là cửa Thiên Phù (Bắc hồ Tây), còn Giang Khẩu là cửa ra của một nhánh sông Tô.
Sông Tô Lịch ngày nay có toàn bộ chiều dài còn lại gần 20 km, bề ngang cũng bị thu hẹp và thuyền nhỏ chỉ lưu thông được trong từng đoạn ngắn. Dòng sông từ Hồ Tây chảy song song với các con đường Thụy Khuê, Bưởi, Láng rồi đi qua các phường Khương Đình, Kim Giang, Đại Kim, Thanh Châu, Huỳnh Cung, Tựu Liệt, Yên Ngưu, Văn Điển, Cổ Điển và đổ vào hồ Yên Sở.
Trải qua các giai đoạn lịch sử, sông Tô mang nhiều tên khác nhau: Tô Lịch, Lai Tô, Hương Bài, Địa Bảo, nhưng người Hà Nội thường gọi một cách thân thương: Sông Tô, sông Tô Lịch.
