Khởi xướng tổng thống Mỹ là Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, đã chính thức mở cuộc điều tra luận tội Tổng thống Donald Trump về cáo buộc ông Trump nhờ nước ngoài giúp gây thiệt hại cho đối thủ chính trị.
Bà Nancy Pelosi, lãnh đạo hàng đầu đảng Dân chủ, nói bà muốn thấy ông Trump vào tù.
Ông Donald Trump bị luận tội vì một nhân vật trong ngành tình báo gửi một khiếu nại chính thức về cuộc điện thoại của Tổng thống Trump với người đồng cấp Ukraine Volodymyr Zelensky.
Chính xác những gì được nói trong buổi điện đàm vẫn chưa rõ, nhưng đảng Dân chủ cáo buộc ông Trump đe dọa sẽ rút viện trợ quân sự để buộc Ukraine phải điều tra việc cựu Phó Tổng thống Joe Biden và con trai ông Hunter tham nhũng.
Ông Trump thừa nhận đã thảo luận về Joe Biden với ông Zelensky nhưng cho biết ông chỉ muốn châu Âu tăng cường hỗ trợ bằng cách đe dọa từ chối viện trợ quân sự.
Bà Pelosi nói rằng ông Trump “vi phạm pháp luật” và gọi hành động của ông Trump là “vi phạm trách nhiệm lập hiến của mình”.
Ông Biden bác bỏ cáo buộc có hành vi sai trái và cũng ủng hộ thủ tục luận tội, trừ khi tổng thống Mỹ tuân thủ các cuộc điều tra.
Luận tội ông Trump “sẽ là một thảm kịch”, ông Biden nói. “Nhưng một bi kịch do chính ông ta gây ra.” Ông Biden hiện đang đứng đầu trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng của đảng Dân chủ trong cuộc bầu cử năm 2020.
Dù có sự ủng hộ mạnh mẽ từ đảng Dân chủ, nhưng nếu cuộc điều tra luận tội (impeachment inquiry) lên đến Thượng viện thì cũng khó được thông qua, vì Thượng viện hiện do đảng Cộng hòa kiểm soát.
Luận tội là gì?
“Luận tội” có nghĩa là buộc tội tổng thống trước Quốc hội, điều này sẽ tạo cơ sở cho một phiên tòa.
Hiến pháp Hoa Kỳ quy định là một tổng thống “sẽ bị bãi nhiệm khi bị luận tội và kết án các tội phản quốc, hối lộ, hoặc các trọng tội hay tội nhẹ khác”.
Tiến trình luận tội khởi đầu tại Hạ viện. Bất cứ thành viên nào của viện cũng có thể đưa ra đề nghị luận tội nếu họ nghi ngờ là tổng thống phạm tội phản quốc, hối lộ, hoặc các trọng tội hay tội nhẹ khác.Hạ viện sẽ xét những cáo buộc được đưa ra. Sau đó sẽ có cuộc bỏ phiếu. Nếu đa số đơn giản (51%) ủng hộ việc luận tội, tiến trình luận tội sẽ được đưa lên Thượng viện.
Một phiên tòa luận tội sẽ diễn ra tại Thượng viện.
Tổng thống Mỹ nào đã bị luận tội?
Mặc dù nhiều tổng thống phải trải qua tiến trình này, nhưng chỉ có hai tổng thống thực sự đã bị luận tội.
Gần đây nhất, Bill Clinton – tổng thống thứ 42 của Hoa Kỳ – bị luận tội với lý do khai man trước một bồi thẩm đoàn và cản trở công lý, sau khi ông nói dối về bản chất mối quan hệ của mình với Monica Lewinsky, và sau đó bị cáo buộc là đã yêu cầu Lewinsky nói dối về quan hệ đó.
Hạ viện bỏ phiếu 228 thuận 206 phiếu chống ủng hộ luận tội Tổng thống Clinton cho cáo buộc thứ nhất, và 221 phiếu thuận 212 phiếu chống cho cáo buộc thứ hai.
Cần lưu ý rằng, tại thời điểm tháng 12 năm 1998, tỷ lệ tán thành của ông Clinton với tư cách tổng thống là 72%.
Tuy nhiên, khi phiên tòa đến Thượng viện năm 1999, nó đã thất bại trong việc đạt được số phiếu hai phần ba cần thiết để bãi nhiệm tổng thống.
Một bài phân tích BBC đưa ra vào thời điểm đó ghi nhận “trong sự háo hức muốn hạ bệ tổng thống, họ không bao giờ dừng lại để nghĩ xem liệu những cáo buộc đó có thể được chứng minh vượt quá sự nghi ngờ hợp lý hay không”.
Vị tổng thống thứ hai bị luận tội là ai? (Không phải Richard Nixon).
Trên thực tế, vị tổng thống thứ hai bị luận tội là Andrew Johnson, người đã phục vụ bốn năm kể từ năm 1865. Ông là tổng thống thứ 17 của Mỹ.
Ông bị Hạ viện bỏ phiếu luận tội năm 1868. Cuộc bỏ phiếu diễn ra chỉ 11 ngày sau khi ông sa thải Edwin Stanton, Bộ trưởng Quốc phòng – một người không đồng ý với chính sách của ông.
Sự tương đồng giữa việc ông Edwin Stanton bị sa thải và việc giám đốc FBI James Comey – một người không đồng ý với ông Trump bị sa thải – đã được báo chí Mỹ lưu ý.
Tuy nhiên, không giống như ông Clinton, tổng thống Andrew Johnson thoát bãi nhiệm trong gang tấc: con số 2/3 phiếu thuận thiếu một phiếu duy nhất, nhờ một số đảng viên Cộng hòa.
Sau đó, thượng nghị sĩ tiểu bang Iowa James Grimes giải thích: “Tôi không thể đồng ý với việc phá hủy chuyển động hài hòa của Hiến pháp với mục đích loại bỏ một tổng thống không thể chấp nhận được”.
