Bí ẩn sao Thiên Lang là một cuốn sách giả khoa học của Robert K. G. Temple được xuất bản lần đầu tiên bởi St. Martin’s Press năm 1976. Lần xuất bản thứ hai, năm 1998, được gọi là Bí ẩn Sirius: Bằng chứng khoa học mới về sự tiếp xúc của người ngoài hành tinh 5.000 năm trước.
Cuốn sách trình bày giả thuyết rằng người Dogon ở Mali, ở phía tây châu Phi, bảo tồn truyền thống tiếp xúc với những sinh vật ngoài trái đất thông minh từ hệ thống sao Thiên Lang.
Những sinh vật này, được cho là đã dạy nghệ thuật văn minh cho con người, trong cuốn sách xuất phát từ các hệ thống của Pharaoh Ai Cập, thần thoại của nền văn minh Hy Lạp và Sử thi Gilgamesh…. Lý thuyết của tác giả Temple chủ yếu dựa trên sự giải thích về công việc của các nhà dân tộc học Marcel Griaule và Germaine Dieterlen. Một phần lớn đáng kể của Bí ẩn sao Thiên Lang (The Sirius Mystery) bao gồm chỉ ra những điểm tương đồng giữa tín ngưỡng và biểu tượng của người Dogon, Ai Cập và Sumer. Thần thoại và tiếng Hy Lạp và Ả Rập được coi là ở mức độ thấp hơn.
“Bí ẩn” trung tâm của cuốn sách là cách người Dogon bị cáo buộc có được kiến thức về Sirius B, ngôi sao đồng hành lùn trắng của Sirius A (sao Thiên Lang), không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Temple đã không tranh luận rằng cách duy nhất mà Dogon có thể có được thông tin chính xác về Sirius B (theo quan điểm của tác giả) là liên hệ với một nền văn minh tiên tiến; ông đã xem xét các khả năng thay thế, như một nền văn minh rất cổ xưa, tiên tiến và đã mất đằng sau sự xuất hiện bất ngờ của nền văn minh tiên tiến ở cả Ai Cập và Sumeria. Cá nhân ông thấy lý thuyết về sự tiếp xúc của người ngoài hành tinh thuyết phục hơn, nhưng ông không khẳng định chắc chắn về điều đó.
Noah Brosch đã giải thích trong cuốn sách Sirius Matters rằng sự chuyển giao văn hóa có thể đã diễn ra giữa các nhà thiên văn học người Pháp thế kỷ 19 và các thành viên bộ lạc Dogon trong các lần quan sát nhật thực vào ngày 16 tháng 4 năm 1893. Cuộc thám hiểm, do Henri Deslandres dẫn đầu, đã ở lại trên cánh đồng trong năm nhiều tuần và điều hợp lý là trong thời gian này, nhiều cuộc tiếp xúc với người dân địa phương đã diễn ra và kiến thức thiên văn tương đối hiện đại sau đó đã được chuyển giao.
Tuy nhiên, một số nghi ngờ đã được đặt ra về độ tin cậy của Griaule và Dieterlein hoạt động dựa trên The Sirius Mystery, và các giải thích thay thế đã được đề xuất. Những tuyên bố về kiến thức thiên văn học của Dogons đã bị thách thức. Chẳng hạn, nhà nhân chủng học Walter Van Beek, người đã nghiên cứu Dogon sau Griaule và Dieterlen, không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy người Dogon coi Thiên Lang là một ngôi sao đôi và / hoặc thiên văn học đặc biệt quan trọng trong hệ thống niềm tin của họ. Những người khác, chẳng hạn như con gái của Marcel Griaule, Geneviève Calame-Griaule và một nhà nhân chủng học, Luc de Heusch, đã chỉ trích sự bác bỏ của Van Beek là “chính trị” và đánh đố với “suy đoán không được kiểm soát”, thể hiện sự thiếu hiểu biết chung về truyền thống Dogon.
Về người thổ dân Dogon (hay còn gọi là Doxiang) và sao Thiên Lang
Nước cộng hòa MaLi nằm ở phía Tây châu Phi. Bên bờ sông Nil của quốc gia này có một dân tộc thổ dân tên là Doxiang sinh sống.
Cuộc sống của họ lấy trồng trọt và du mục làm chính. Đời sống của họ rất khó khăn nghèo khổ, phần lớn dân sống ở nông thôn hoặc trong một số hang động trong rừng núi. Họ không có chữ viết riêng, từ đời này qua đời khác chỉ truyền lại bằng miệng, bện thừng đánh dấu sự việc. Nếu nhìn từ góc độ này thì họ cũng không có gì khác so với các dân tộc da đen Tây Phi khác. Nhưng nghi lễ tôn giáo mà họ cử hành lại đem đến nhiều ngạc nhiên và thu hút sự chú ý của các nhà nhân loại học và thiên văn học trên thế giới.
Cứ mỗi chu kỳ 600 năm, khi Sao Thiên Lang xuất hiện giữa hai đỉnh núi thì người Doxiang lại cử hành nghi lễ tôn giáo Sigui long trọng nhất, lớn nhất trong đời sống tôn giáo của họ.
Những năm 20 của thế kỷ XX, hai nhà nhân loại học người Pháp Gria và Didelun đến Tây Phi cùng ăn cùng ở với người Doxiang 10 năm. Bằng quan hệ qua lại lâu dài, thân thiết họ đã chiếm được sự tin tưởng tín nhiệm và tình cảm của người Doxiang. Từ những thầy cúng cao cấp, họ biết được người Doxiang trong quá trình duy trì tôn giáo tín ngưỡng của mình hàng trăm nghìn năm nay, luôn ẩn giấu tri thức chính xác đặc biệt về một hiện tượng thiên văn. Trong giáo lý tôn giáo thần bí của người Doxiang giữ gìn tư liệu tường tận về một ngôi sao ở rất xa, mà ngôi sao này hàng trăm năm trước đây không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Cho đến ngày nay, nếu không có sự trợ giúp của kính viễn vọng hiện đại nhất thì cũng không thể quan sát, đo đạc được.
Ngôi sao này chính là ngôi sao bạn của Sao Thiên Lang. Người Doxiang gọi là “Pak Tolu”, “Pak” cói nghĩa là “nhỏ”, “Tolu” có nghĩa là “sao”. Họ còn nói đây là “ngôi sao nặng nhất” có màu trắng. Thật kỳ lạ khi người Doxiang đã nói chính xác ba đặc trưng cơ bản của ngôi sao này: Nhỏ, nặng và màu trắng. Trên thực tế, sao bạn Thiên Lang đúng là Ngôi sao trắng lùn.
Gọi là Sao trắng lùn, không phải gọi riêng một ngôi sao nào đó mà là tên gọi chung cho một loại sao có những điểm “trắng” và “lùn”. “Trắng” nói rõ nhiệt độ của nó rất cao, nhiệt độ bên ngoài của sao trắng lùn khoảng 10.000 độ C phát ra ánh áng trắng, “lùn” nói rõ thể tích của nó nhỏ. Các nhà thiên văn học cho biết: Một, hai trăm ngôi sao trắng lùn ghép lại với nhau mới to như Mặt trời, còn một ngôi sao trắng lùn nhỏ nhất chỉ to bằng một phần nghìn vạn Mặt trời.
Trên bầu trời phía Đông Nam và mùa Đông mỗi năm, chúng ta có thể nhìn thấy sao hằng tinh (như sao Chức Nữ, Mặt trời) sáng nhất trên bầu trời, nó chính là sao Thiên Lang. Thể tích của nó lớn gấp hai Mặt trời, nhưng ánh sáng của nó lại gấp 20 lần Mặt trời.
Bên cạnh nó còn có một ngôi sao nhỏ không nhìn thấy quay quanh, ngôi sao nhỏ này chính là sao bạn Thiên Lang. Tuy có thân hình bé nhỏ, nhưng thể trọng của nó rất lớn, đúng như người Doxiang đã nói nó là một ngôi sang trắng lùn.
Các nhà thiên văn học phỏng đoán, sao bạn Thiên Lang có vào năm 1844. Họ phán đoán sao bạn Thiên Lang nhất định chịu ảnh hưởng, sức hút của một ngôi sao khác, từ đó dẫn tới sự vận động của nó không có quy tắc. Năm 1930, nhờ có sự trợ giúp của kính viễn vọng với tầm nhìn rất xa và các dụng cụ thiên văn hiện đại, người ta mới nhận biết được nó là một ngôi sao kèm (hộ tinh) có thể tích nhỏ nhưng mật độ lại cực lớn.
Nhưng đối với loài người trên Trái đất, ngôi sao đó ở quá xa và nó quá nhỏ, khiến người ta lại bắt đầu nghi ngờ liệu nó có thể gây ảnh hưởng tới Sao Thiên Lang không?
Chúng ta không thể không đặt câu hỏi, người Doxiang sinh sống trong các hang động ở châu Phi, làm sao lại có thể có những tri thức hiểu biết về ngôi sao này? Phải chăng họ dựa vào linh cảm? Không chỉ có thế, người Doxiang còn vẽ một cách chuẩn xác trên cát quỹ đạo hình bầu dục sao kèm Thiên Lang chuyển động vòng quanh Sao Thiên Lang, so với sự quan trắc của các nhà thiên văn học hầu như không sai chút nào. Người Doxiang nói, chu kỳ quỹ đạo của sao kèm Thiên Lang là 49,5 năm (trên thực tế con số chính xác là 50,04 năm), bản thân nó tự quay quanh trục chuyển động (điều này cũng được các nhà thiên văn học chứng thực). Người Doxiang cho rằng, sao kèm Thiên Lang là ngôi sao được thần thánh tạo ra, là trung tâm của Vũ trụ. Ngoài ra, họ còn biết từ rất sớm các tri thức về thiên văn, về những hành tinh xung quanh Trái đất. Ví dụ như, Sao Mộc có bốn vệ tinh chủ yếu, họ có bốn loại phương pháp làm lịch, tuần tự lấy Mặt trời, Sao Thiên Lang, Mặt trăng và Sao Kim làm căn cứ.
Những người làm công việc tế lễ ở địa phương nói, tri thức thiên văn học của họ có được là nhờ sinh vật có trí tuệ của hệ Sao Thiên Lang cứ tới Trái đất truyền cho người Doxiang, họ gọi sinh vật này là Na Mẫu. Trong truyền thuyết người Doxiang, Na Mẫu từ một nơi nào đó ở phương Đông – quê hương người Doxiang hiện nay đến Trái đất. Bề ngoài của Na Mẫu vừa giống cá lại vừa giống người, là một loài sinh vật lưỡng thể sống trong nước.
Trong các bức họa và điệu múa của người Doxiang đều giữ lại truyền thuyết có liên quan đến Na Mẫu. Người Doxiang luôn cho rằng, dân tộc họ vốn không phải là sinh sống trên mảnh đất hiện nay, họ là hậu duệ của người Berber, dân tộc cổ xưa ở Bắc Phi. Người Berber mới đầu sinh sống ở đầu Bắc sa mạc Sahara. Từ thế kỷ I, II sau Công nguyên họ mới bắt đầu di chuyển xuống phía Nam, đến kết hôn với người da đen, nên dần dần họ cũng trở thành tộc người da đen. Mặc dù Đạo Do Thái có ảnh hưởng rất lớn, nhưng họ vẫn giữ tôn giáo của tộc mình.
Những tri thức về Sao Thiên Lang mà người Doxiang lưu truyền qua hàng năm vẫn hoàn toàn trùng hợp với những tri thức về ngôi sao này mà các nhà thiên văn học hiện đại tìm hiểu được. Từ đâu họ có được tri thức thiên văn học thần kỳ ấy? Có thể khẳng định, không có kính viễn vọng thì con người không thể nhìn thấy sao kèm Sao Thiên Lang. Nhưng người Doxiang cổ đại chắc chắn là không có kính viễn vọng. Phải chăng những tri thức mà họ có được đúng là do sinh vật của hệ sao Thiên Lang dạy cho? Nếu như không phải, thì tri thức về Sao bạn Thiên Lang của người Doxiang có được từ đâu?
