Chiến tranh hoa hồng là gì? Chiến tranh hoa hồng là một loạt các cuộc nội chiến đẫm máu để tranh giành ngai vàng nước Anh giữa hai gia đình hoàng gia: Nhà York và Nhà Lancaster, cả hai đều là thành viên của gia đình Plantagenet hoàng gia lâu đời.
Chiến tranh hoa hồng bắt đầu từ năm 1455 đến 1485. Nó có tên gọi hoa mỹ vì hoa hồng trắng là huy hiệu của Yorks và hoa hồng đỏ là huy hiệu của người Lancast. Sau 30 năm thao túng chính trị, tàn sát kinh hoàng và thời kỳ hòa bình ngắn ngủi, các cuộc chiến kết thúc và một triều đại hoàng gia mới xuất hiện.
Năm 1422, Henry VI kế vị cha là Henry V và trở thành Vua nước Anh – khi mới 9 tháng tuổi.
Nhờ những cuộc chinh phạt quân sự của cha trước đó, Henry VI cũng trở thành vua của nước Pháp. 23 năm sau, năm 1445, Henry VI kết hôn với Margaret of Anjou, một phụ nữ Pháp quý phái và có ý chí mạnh mẽ, người có tham vọng và hiểu biết về chính trị đã làm lu mờ chồng bà.
Dưới triều đại vua Henry VI, xã hội rối ren do ông ít quan tâm đến chính trị và là một người cai trị yếu kém. Điều này đã kích động tình trạng vô luật pháp tràn lan khắp vương quốc và mở ra cánh cửa cho các quý tộc ham muốn quyền lực âm mưu sau lưng ông ta.
Richard của xứ York
Sự thiếu vắng khả năng lãnh đạo của Henry đã khiến ông ta mất gần như tất cả những gì mình nắm giữ ở Pháp. Cùng với tình trạng tham nhũng và quản lý quyền lực yếu kém ở Anh, chưa kể đến việc đánh thuế nặng, đã khiến các chủ sở hữu bất động sản và nông dân xứ Kent thất vọng, nổi dậy vào năm 1450.
Đoàn quân do Jack Cade dẫn đầu tiến đến London và đưa cho Henry một danh sách các yêu cầu được gọi là “Khiếu nại của những người nghèo ở Kent”.
Henry không bao giờ chính thức đồng ý với yêu cầu của Cade, một trong số đó là triệu hồi Richard, Công tước xứ York, từ Ireland trở về Anh. Richard xứ York – với tư cách là chắt của Vua Edward III – là một ứng cử viên sáng giá cho ngai vàng nước Anh.
Sau một loạt các cuộc giao tranh, Henry đã dẹp tan cuộc nổi loạn của Cade và ân xá cho những kẻ nổi loạn — ngoại trừ chính Jack Cade, người sau này đã chết vì vết thương chí mạng trong quá trình bị bắt giữ.
Henry tin rằng Richard của York đứng sau cuộc nổi dậy của Cade (mặc dù có rất ít bằng chứng cho thấy Công tước York có liên quan). Sự cạnh tranh này đã tạo tiền đề cho 30 năm tranh giành quyền lực liên quan đến ba thế hệ Yorks và Lancasters.
Sự điên rồ của Vua Henry VI
Đến năm 1452, Richard xứ York trở về Anh và quyết định sứ mệnh của mình trong đời là loại bỏ Henry khỏi những cố vấn tham nhũng của ông ta, đặc biệt là Edmund Beaufort, Công tước xứ Somerset. Anh ta gây dựng một đội quân và hành quân đến London, tuyên bố trung thành với Henry đồng thời buộc vua cách chức Somerset.
Nhưng Somerset đã trụ vững cho đến khi Henry không chịu nổi cơn điên đầu tiên của mình vào năm 1454, khiến ông ta hầu như bị catatonic (một rối loạn tâm thần, ảnh hưởng đến khả năng di chuyển bình thường) và không thể trị vì.
Trong thời gian Henry bị bệnh, Richard trở thành Chúa bảo hộ của nước Anh và giam cầm Somerset trong Tháp Luân Đôn. Tuy nhiên, đó là một chiến thắng cay đắng: Nữ hoàng Margaret đã hạ sinh con trai duy nhất của Henry, Edward của Lancaster, vào năm 1453, điều này làm vị trí kế vị của Richard bị đẩy lùi.
Vào tháng 2/1455, Henry bình phục sau cơn điên gần như đột ngột như khi ông ta chịu thua nó. Richard và các bộ trưởng của ông đã bị đuổi đi và Somerset được phục hồi.
St. Albans
Vào ngày 22/5/1455, Richard của York, liên kết với Richard Neville, Bá tước Warwick, hành quân chống lại Henry tại St. Albans. Sau khi đàm phán thất bại, trận chiến ngắn ngủi nhưng ác liệt diễn ra khắp các đường phố của thị trấn và khiến Somerset thiệt mạng và Henry bị thương.
Yorks bắt Henry làm tù nhân và Richard lại trở thành Chúa bảo vệ. Nữ hoàng Margaret và đứa con trai nhỏ của bà, lo sợ cho tính mạng của mình, đã phải sống lưu vong.
Trận chiến Blore Heath
Khi Richard duy trì hoạt động điều hành nước Anh trong sự không chắc chắn. Nữ hoàng Margaret đã âm thầm kết bè đảng đằng sau hậu trường để khôi phục lại ngai vàng cho Henry, và giữ vững vị trí của con trai bà với tư cách là người thừa kế hợp pháp. Lo sợ những ngày tháng của mình bị ảnh hưởng, Richard đã thành lập một đội quân do Lãnh chúa Salisbury chỉ huy.
Quân đội của Salisbury gặp đội quân lớn và được trang bị chuyên nghiệp của Margaret, do Lord Audley chỉ huy, tại Blore Heath vào ngày 23/9/1459 ở Staffordshire. Mặc dù đông hơn, hai chọi một, quân Yorks đã đánh bại quân Lancastrian một cách rõ ràng.
Các trận chiến Ludford và Northampton
Trận chiến Ludford không diễn ra bằng đạn dược, mà là trận chiến của ý chí và lòng dũng cảm. Đến mùa thu năm 1459, Henry và nữ hoàng của ông lại một lần nữa tập hợp một đội quân đáng kể, bao gồm nhiều lính đào ngũ của York.
Richard của York, Salisbury, Warwick và lực lượng của họ rút đến Cầu Ludlow gần Ludford, Shropshire để chống lại Henry. Vào đêm ngày 12/10, nhiều quân lính York đào tẩu và những kẻ cầm đầu bỏ trốn; bản thân Richard chạy trốn trở lại Ireland.
Nhưng Richard và những người ủng hộ vẫn chưa chấm dứt việc quấy rối Henry và Margaret. Vào tháng 6/1460, đồng minh của Richard là Warwick đã tiến vào London với hàng nghìn người. Đội quân này đã chiến thắng quân của Henry ở Northampton, điều mà dường như không thể xảy ra.
Nhưng Henry không hề hay biết, một trong những chỉ huy Lancastrian của anh ta đã phản bội, cho phép người của Warwick vào trại của Henry. Nhà Yorks dễ dàng giành chiến thắng trong trận chiến và bắt được Vua Henry, còn Margaret bỏ chạy một lần nữa.
Trận chiến Wakefield
Với việc nắm Henry trong tay, Richard một lần nữa tuyên bố mình và những người thừa kế khác là những người kế vị Henry. Henry đã đồng ý miễn là ông ấy sẽ giữ lại vương miện cho đến khi qua đời.
Thỏa thuận của họ đã được Quốc hội Anh thông qua và được gọi là Đạo luật Hiệp định. Tuy nhiên, Nữ hoàng đầy tham vọng Margaret không chấp nhận thỏa hiệp này, và đã điều động một đội quân khác để chống lại Yorks.
Richard bắt đầu tập hợp lực lượng chống quân đội của Margaret và giải quyết vấn đề kế vị một lần và mãi mãi. Các đội quân xung đột tại Wakefield Green gần lâu đài Sandal. Nhưng mọi thứ không diễn ra như Richard đã lên kế hoạch. Ông ấy đã bị giết; đầu ông ta bị trưng bày với một chiếc vương miện bằng giấy.
Trận Towton
Con trai của Richard là Edward, Bá tước của March, kế vị cha mình. Anh ta cũng tiếp quản nơi Richard đã chống lại người Lancastrian.
Vào giữa mùa đông năm 1461, lực lượng York của ông đã đánh bại quân Lancastrian trong Trận Mortimer’s Cross. Nhiều tuần sau, họ bị người Lancastrian nghiền nát trong Trận chiến St. Albans lần thứ hai. Chính tại đây, vua Henry đã được giải cứu và đoàn tụ với nữ hoàng của mình, nhưng Edward không từ bỏ.
Vào tháng 3/1461, Edward đối đầu với quân đội Lancastrian trong một trận bão tuyết ở giữa cánh đồng gần Towton, North Yorkshire. Người ta tin rằng hơn 50.000 người đàn ông đã tham gia vào các cuộc giao tranh tàn bạo và khoảng 28.000 người đã chết.
Trận Towton là trận chiến kéo dài một ngày đẫm máu nhất trong lịch sử nước Anh. Yorks nổi lên chiến thắng và Henry, Margaret và con trai chạy đến Scotland để lại Edward lên ngôi vua của Anh.
Quyền lực thay đổi liên tục
Edward IV có thể đã giành được ngai vàng, nhưng ông đã đánh giá thấp sự tàng hình và tham vọng của Nữ hoàng Margaret bị phế truất. Với sự giúp đỡ của những người đồng hương ở Pháp, bà đã lật đổ Edward và phục hồi ngai vàng cho chồng vào tháng 10/1470.
Edward đã đi trốn nhưng không hề nguôi ý chí phục thù. Ông tập hợp một đội quân và giành được các chiến thắng tại York trong trận Barnett và trận Tewksbury. Tại Tewskbury, con trai duy nhất của Henry và Margaret bị giết và cặp vợ chồng hoàng gia bị bắt và giam giữ tại Tháp London; ngai vàng của nước Anh được trao lại cho Edward.
Vào ngày 21/5/1471, vua Henry VI bị phế truất qua đời, được cho là vì đau buồn, mặc dù một số nhà sử học tin rằng Edward đã sát hại ông. Nữ hoàng Margaret cuối cùng đã được thả và trở về Anjou ở Pháp, nơi bà qua đời vào năm 1482.
Các hoàng tử trong Tháp
Vua Edward IV qua đời vào năm 1483 và được kế vị bởi con trai nhỏ Edward V, khi đó mới 12 tuổi. Richard III, người anh trai đầy tham vọng của Edward IV, trở thành Lord Protector (người giám hộ) của cháu trai Edward. Ông ta âm mưu lan truyền thông tin Edward V và em trai của người thừa kế ngai vàng là con hoang. Âm mưu của Richard đã thành công và lên ngôi vào tháng 7/1483.
Để loại bỏ bất kỳ mối đe dọa nào đối với ngai vàng của mình, Richard III đã gom những hai cháu trai nhỏ tuổi tại Tháp London, bảo là để bảo vệ chúng. Khi cả hai cậu bé – được gọi là các Hoàng tử trong Tháp – biến mất, Richard bị buộc tội ra lệnh sát hại họ, người dân mất tin tưởng vào nhà vua.
Những người Tudors
Khi quyền lực ngôi vua của Richard trở nên mỏng manh, Henry Tudor của người Lancastrian — với sự giúp đỡ của Pháp và nhiều nhà quý tộc — đã tuyên bố giành lấy vương miện. Anh gặp Richard trên chiến trường tại Bosworth vào ngày 22/8/1485.
Sau khi chiến đấu anh dũng, Richard III đã bị giết. Tương truyền, vương miện của ông ấy được đặt trên đầu Henry tại chính nơi Richard ngã xuống. Henry được tuyên bố là Vua Henry VII.
Sau khi chính thức đăng quang, Henry kết hôn với Elizabeth of York để hòa giải mối thù truyền kiếp giữa nhà Lancaster và nhà York. Sự hợp nhất này đã kết thúc cuộc Chiến tranh của Hoa hồng và phát sinh ra Vương triều Tudor.
