Ngày nay bất kỳ người phụ nữ nào mang thai đều trải qua các lần siêu âm định kỳ để theo dõi sự phát triển của thai nhi những như phát hiện kịp thời những bất thường của thai nhi nếu có. Nhưng ít ai biết cụ thể siêu âm là gì? Siêu âm có an toàn cho em bé không?…
Siêu âm là gì?
Siêu âm sẽ truyền sóng âm thanh qua tử cung của bạn. Những sóng này bật khỏi em bé thành tiếng vang. Tiếng vang sau đó được chuyển thành hình ảnh trên màn hình cho thấy vị trí và chuyển động của bé.
Các mô cứng, chẳng hạn như xương, phản xạ các sóng âm thanh to nhất do đó tạo ra tiếng vang lớn nhất. Chúng xuất hiện dưới màu trắng trong hình ảnh, và các mô mềm có màu xám. Chất lỏng, chẳng hạn như nước ối bao quanh em bé, là màu đen. Điều này là do các sóng âm thanh đi qua chúng không phát ra tiếng vang.
Bác sĩ siêu âm sẽ xem xét các sắc thái khác nhau này để diễn giải các hình ảnh.
Các lần siêu âm thai có thể rất thú vị bởi vì bạn có thể nhìn thấy quá trình phát triển của em bé. Bác sĩ/ kỹ thuật viên siêu âm in ra hình ảnh của em bé và đưa nó cho bạn giữ làm kỷ niệm. Một số phòng khám siêu âm tư nhân còn lưu lại dưới dạng video quá trình siêu âm và bạn có thể tải về.
Mặc dù thật tuyệt khi có bức ảnh đầu tiên được lưu giữ và chia sẻ, nhưng mục đích của việc siêu âm là kiểm tra xem em bé/ các em bé có phát triển bình thường không.
Lần siêu âm đầu tiên sẽ không thể cho bạn biết giới tính của em bé.
Siêu âm ba tháng đầu kiểm tra tim bé và cũng xem xét giải phẫu cơ bản gồm đầu, thành bụng và chân tay của bé.
Siêu âm có an toàn không?
Siêu âm đã được sử dụng trong thai kỳ từ nhiều thập kỷ qua, và không có bằng chứng rằng siêu âm thai có hại nếu được thực hiện đúng cách. Để đảm bảo an toàn, có những hướng dẫn rõ ràng về việc sử dụng máy siêu âm trong thai kỳ.
Các nghiên cứu không tìm thấy có mối liên hệ giữa siêu âm và cân nặng khi sinh, ung thư ở trẻ em, chứng khó đọc, thị lực hoặc thính giác.
Hầu hết các chuyên gia đồng ý rằng siêu âm chỉ nên do các chuyên gia, bác sĩ có trình độ thực hiện. Ngay cả sau đó, siêu âm chỉ được khuyến nghị khi có lý do y tế rõ ràng, chẳng hạn như kiểm tra xem em bé của bạn có phát triển bình thường không. Đây là lý do tại sao bạn nên siêu âm vài lần trong quá trình mang thai theo lịch hẹn của bác sĩ.
Siêu âm dùng để làm gì?
– Tùy thuộc vào giai đoạn mang thai của bạn, siêu âm có thể:
– Kiểm tra xem em bé có nhịp tim không.
– Cho biết bạn đang mang thai một em bé hoặc sinh đôi trở lên.
– Phát hiện thai ngoài tử cung, nơi phôi thai cấy bên ngoài tử cung, thường là trong ống dẫn trứng.
– Tìm hiểu nguyên nhân nếu bị bạn bị ra máu.
– Ngày chính xác mang thai bằng cách đo kích thước em bé.
– Đánh giá nguy cơ mắc hội chứng Down bằng cách đo chất lỏng ở phía sau cổ bé trong khoảng từ 10 tuần đến 14 tuần (độ mờ da gáy – NT).
– Tìm hiểu tại sao xét nghiệm sàng lọc máu là bất thường.
– Trợ giúp với các xét nghiệm chẩn đoán, chẳng hạn như lấy mẫu lông nhung màng đệm (CVS) hoặc chọc ối, bằng cách hiển thị vị trí của em bé và nhau thai.
– Kiểm tra xem tất cả các cơ quan của em bé có bình thường không.
– Chẩn đoán hầu hết các bất thường, chẳng hạn như tật nứt đốt sống.
– Đánh giá lượng nước ối và tìm ra vị trí của nhau thai.
– Đo tốc độ tăng trưởng của bé qua các lần siêu âm.
– Sau tuần thứ 12 trở đi, một lần siêu âm có thể cho bạn biết giới tính của em bé. Nhưng không phải lúc nào cũng dễ dàng phát hiện ra điều này nếu em bé nằm trong tư thế khó. Thêm vào đó, quy định của các bệnh viện là không được tiết lộ giới tính em bé.
Ai sẽ thực hiện siêu âm?
Ở Việt Nam, thường người thực hiện siêu âm là các bác sĩ sản khoa được đào tạo về siêu âm hoặc bác sĩ được đào tạo về siêu âm (chuyên về sản khoa).
Siêu âm thai được thực hiện như thế nào?
Bác sĩ siêu âm sẽ thoa một lớp gel lên bụng của bạn và di chuyển một thiết bị cầm tay (đầu dò) trên da bụng để lấy hình ảnh của em bé.
Nếu siêu âm ở giai đoạn sớm của thai kỳ, bạn sẽ cần phải uống một vài ly nước trước đó. Bàng quang đầy đủ giúp siêu âm vang vọng đến tử cung, giúp người siêu âm nhìn rõ con bạn.
Nếu em bé vẫn nằm sâu trong xương chậu hoặc nếu bạn thừa cân, hình ảnh siêu âm có thể không rõ ràng. Trong trường hợp này, bác sĩ siêu âm có thể đề nghị siêu âm đầu dò (siêu âm qua âm đạo).
Siêu âm đầu dò sẽ cho hình ảnh rõ ràng hơn về em bé, đặc biệt nếu bạn đang ở giai đoạn đầu của thai kỳ. Bạn sẽ không cần uống nước nhiều để siêu âm đầu dò. Thậm chí, bác sĩ thường yêu cầu bạn đi tiểu trước khi lên bàn siêu âm.
Thiết bị đầu dò âm đạo dài và hẹp để vừa vặn thoải mái bên trong âm đạo của bạn. Bác sĩ siêu âm sử dụng vỏ bọc là bao cao su và dùng gel bôi trơn nên nó trượt vào dễ dàng. Đầu dò không cần phải vào sâu trong âm đạo, do đó nó sẽ không gây hại cho bạn hoặc em bé của bạn dưới bất kỳ hình thức nào.
Khi nào nên siêu âm thai?
Trong ba tháng đầu tiên, bạn có thể siêu âm sớm vào khoảng sáu tuần hoặc bảy tuần.
Tuy nhiên, bạn sẽ được chỉ định siêu âm sớm nếu gặp vấn đề, chẳng hạn như đau hoặc chảy máu âm đạo.
Lần siêu âm đầu tiên có nhiều khả năng là lần hẹn siêu âm khi bạn mang thai khoảng 10 tuần đến 14 tuần. Điều này sẽ xác nhận ngày cuối của kỳ kinh và kiểm tra xem bạn có sinh đôi hay không.
Siêu âm này cũng đặc biệt quan trọng để kiểm tra sàng lọc hội chứng Down. Nhớ được ngày cuối của chu kỳ kinh là cần thiết để giúp cho kết quả sàng lọc chính xác.
Bạn có thể siêu âm độ mờ da gáy (NT) sàng lọc hội chứng Down trong khoảng từ 11 tuần đến 14 tuần của thai kỳ. Trong hầu hết các trường hợp cao hơn mức trung bình, bác sĩ thường chỉ định kết hợp với xét nghiệm máu để tăng độ chính xác.
Trong tam cá nguyệt thứ hai, bạn sẽ tiếp tục siêu âm trong khoảng từ 18 tuần đến 21 tuần. Điều này là để kiểm tra xem em bé đang phát triển như thế nào. Nếu siêu âm thấy nhau thai nằm thấp, bạn có thể cần siêu âm theo dõi sau 32 tuần.
Thông thường, nhau thai đã chuyển sang vị trí tốt hơn vào thời điểm bạn mang thai 32 tuần. Tuy nhiên, nếu bác sĩ siêu âm không thể thấy được một hình ảnh rõ ràng, họ có thể đề nghị bạn siêu âm qua màng cứng để xác nhận vị trí của nhau thai.
Trong tam cá nguyệt thứ ba, bác sĩ có thể khuyên bạn nên siêu âm trong khoảng từ 28 tuần đến 40 tuần. Lần siêu âm này là cần thiết nếu bạn:
– từng sinh em bé nhẹ cân trước đó
– đang mang thai đôi
– có các biến chứng khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc huyết áp cao
– đang mang thai một em bé có kích thước nhỏ hơn dự kiến
– các chỉ số lớn hơn dự kiến và bác sĩ nghi ngờ bạn bị đa ối
Siêu âm có đau không?
Siêu âm thường không đau ngoại trừ sự khó chịu nhẹ của đầu dò ấn vào bụng nếu bạn có bàng quang rất đầy. Nếu bạn đang đau, hãy nói với người siêu âm. Họ có thể yêu cầu bạn giảm bớt nước trong bàng quang bằng cách đi tiểu – điều này sẽ giúp việc siêu âm thoải mái hơn.
Bạn không cần phải uống nhiều nước trước khi siêu âm ở tam cá nguyệt thứ ba. Ở giai đoạn này, em bé của bạn lớn hơn nhiều và nước ối xung quanh sẽ giúp dẫn tiếng vang để tạo ra hình ảnh trên màn hình.
Một số phụ nữ thích quét âm đạo, vì nó được thực hiện tốt nhất với bàng quang trống rỗng. Không cần phải cảm thấy xấu hổ vì bác sĩ sẽ che cho bạn bằng một tấm khăn và nếu bạn thư giãn cơ bắp để cho phép đầu dò trượt vào dễ dàng, điều đó không gây khó chịu.
Tôi có phải siêu âm không?
Hầu hết phụ nữ ngày nay có ít nhất một lần siêu âm trong khi mang thai. Siêu âm cung cấp thông tin hữu ích về việc mang thai và hầu hết phụ nữ thấy họ yên tâm.
Nếu bác sĩ đề nghị siêu âm và bạn không muốn thì hãy yêu cầu họ giải thích lý do. Quyết định cuối cùng luôn luôn là ở phần bạn.
Điều gì nếu quét cho thấy một vấn đề?
Sẽ là rất lo lắng nếu việc siêu âm cho thấy có vấn đề với em bé của bạn. Quá trình siêu âm có thể cho thấy những thay đổi nhỏ thường không có gì đáng lo ngại. Đôi khi, mặc dù, đây có thể là một dấu hiệu của một cái gì đó nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như hội chứng Down.
Nếu bác sĩ siêu âm tìm thấy bất cứ điều gì bất thường trong quá trình siêu âm, họ thường giới thiệu bạn đến bác sĩ chuyên khoa trong vòng 24 giờ. Nếu cần thiết, bạn sẽ được bác sĩ chuyên khoa về thai nhi khám, thường trong vòng ba ngày đến năm ngày.
Khi bạn đã được giới thiệu, bác sĩ có thể đề nghị tiến hành xét nghiệm thêm, chẳng hạn như CVS hoặc chọc ối. Những điều này có thể cho bạn một câu trả lời dứt khoát về việc liệu em bé có bất thường về nhiễm sắc thể như hội chứng Down hay không. Tuy nhiên, chúng có nguy cơ sảy thai nhỏ, đó là lý do tại sao siêu âm luôn được thực hiện đầu tiên.
Nếu siêu âm cho thấy một vấn đề nghiêm trọng, bạn sẽ được hỗ trợ, hướng dẫn chi tiết. Mặc dù các vấn đề nghiêm trọng là rất hiếm, nhưng một số gia đình phải đối mặt với quyết định khó khăn về việc có nên tiếp tục mang thai hay không.
Các vấn đề khác có thể có nghĩa là em bé cần phẫu thuật, sau khi sinh hoặc trong khi còn trong bụng mẹ. Hoặc bạn có thể cần chuẩn bị cho khả năng em bé của bạn cần được chăm sóc đặc biệt khi chào đời. Sẽ có một loạt những người hỗ trợ bạn vượt qua nó, bao gồm nữ hộ sinh, bác sĩ sản khoa, bác sĩ nhi khoa, vật lý trị liệu và giáo sĩ bệnh viện.
Siêu âm có hại cho em bé không?
Không có rủi ro nào đối với em bé hoặc người mẹ khi đi siêu âm thai, nhưng điều quan trọng là bạn phải cân nhắc kỹ xem có nên siêu âm hay không.
Điều này là do quá trình siêu âm có thể cung cấp thông tin mà từ đó có nghĩa bạn phải đưa ra các quyết định quan trọng hơn nữa. Ví dụ, bạn có thể được cung cấp các xét nghiệm sâu hơn, chẳng hạn như chọc ối, có nguy cơ sảy thai./.
Chú ý: Trang web này cung cấp thông tin về bản chất chung và nhằm mục đích cung cấp kiến thức phổ thông. Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sức khoẻ bản thân, sức khoẻ của con cái hoặc người thân, bạn hãy nên đi khám bác sĩ hoặc đến các cơ sở y tế để nhận được thông tin chính xác nhất.
