Sao Thủy được phát hiện vào năm 1631. Thomas Harriott và Galileo Galilei quan sát Sao Thủy bằng kính thiên văn mới được phát minh.
Sao Thủy tiếng Anh là Mercury, hay Thủy tinh, là hành tinh gần Mặt trời nhất và bé nhất trong hệ Mặt trời.
Gần Mặt trời nhất, Sao Thủy là hành tinh nóng thứ hai trong Thái Dương hệ. Nhiệt độ bề mặt tiếp xúc với Mặt trời của Sao Thủy lên đến 427 độ C, trong khi phía bên kia có thể thấp đến -173 độ C.
Sao Thủy có khối lượng riêng trung bình lớn thứ hai trong hệ Mặt trời (5,427 g/cm3), sau Trái đất (5,515 g/cm3), dù kích thước của nó rất bé. Lý do là lõi của Sao Thủy chiếm khoảng 42% thể tích của nó và chứa nhiều sắt hơn các hành tinh còn lại.
Sao Thủy chỉ mất 88 ngày để hoàn thành chu kỳ quỹ đạo (thời gian mà một hành tinh hay vệ tinh quay trở lại một vị trí cố định trong không gian), nhanh hơn hẳn các hành tinh khác. Tốc độ chuyển động này khiến Sao Thủy được đặt tên theo thần Mercury trong thần thoại La Mã, tương đương với thần Hermes – vị thần liên lạc và đưa tin trong thần thoại Hy Lạp.
Trục quay của Sao Thủy có độ nghiêng vào loại nhỏ nhất trong Hệ Mặt Trời (khoảng 1⁄30 độ), nhưng hành tinh lại có độ lệch tâm quỹ đạo lớn nhất. Tại viễn điểm quỹ đạo, Sao Thủy ở cách xa Mặt Trời hơn 1,5 lần khi so với hành tinh ở cận điểm quỹ đạo. Bề mặt hành tinh nhìn trông giống như bề mặt của Mặt Trăng với rất nhiều hố va chạm, và hành tinh không còn hoạt động địa chất trong hàng tỷ năm trước.
Trên Sao Thủy còn có đặc điểm nổi bật là không có sự biến đổi thời tiết theo mùa như ở các hành tinh khác bởi vì nó không có bầu khí quyển đáng kể. Hành tinh bị khóa thủy triều với Mặt Trời do đó nó quay trên quỹ đạo rất khác so với các hành tinh khác. Khi lấy các ngôi sao cố định làm điểm mốc, nó tự quay được chính xác ba vòng trong hai chu kỳ quỹ đạo quanh Mặt Trời.
Khi nhìn từ Mặt Trời, trong hệ quy chiếu quay cùng với chuyển động quỹ đạo, hành tinh hiện lên chỉ quay quanh trục một lần trong hai “năm” Sao Thủy. Do vậy nếu có người đứng trên Sao Thủy họ chỉ nhận thấy một ngày trong hai năm.
Bởi vì quỹ đạo Sao Thủy nằm bên trong quỹ đạo Trái Đất (và của Sao Kim), khi nhìn từ Trái Đất hành tinh có lúc hiện lên vào buổi sáng hoặc vào buổi tối, nhưng không bao giờ có thể nhìn thấy lúc nửa đêm. Tương tự như Sao Kim và Mặt Trăng, hành tinh cũng có các pha quan sát khi nó di chuyển trên quỹ đạo. Sao Thủy không có một vệ tinh tự nhiên nào. Độ sáng biểu kiến của Sao Thủy thay đổi từ −2,0 đến 5,5; nhưng vì quá gần Mặt Trời nên nếu quan sát hành tinh này qua kính viễn vọng rất khó khăn và ít khi thực hiện được.
Theo các dữ liệu hình ảnh thu được từ tàu thăm dò Messenger của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA), đường kính của Sao Thủy đã thu hẹp hơn 13 km trong 4 tỷ năm qua. Đến nay, đường kính của hành tinh này còn khoảng 4.800 km, bằng 38% đường kính Trái đất.
Đọc thêm:
